2025

ရဲဘော်ကျော်သန်း  မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်တွေရဲ့ ၁၀၂၇ နိုးထလှုပ်ရှားမှု (Insurrection) ကို မျဉ်းသတ်ခွဲခြားလိုက်ရင် နွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့ မတိုင်မှီနဲ့ နောက်ပိုင်းကို ပထမဆင်နဲ့ ဒုတိယဆင့်လို့ သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။ ပထမပိုင်းကာလ စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေးမှာ လူထုအတွက် စိတ်ဓါတ်ခွန်အားဖြစ်စေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေမှာ စံနမူနာထား လေးစားရတဲ့ လူမျိုးစုအဖွဲ့တွေက ဗမာပြည်ထောင်စုမှာ အငယ်ဆုံးပြည်နယ် လူမျိုးစုတွေဖြစ်တဲ့ ချင်းနဲ့ ကယားတို့ဖြစ်တယ်။ ဒီအကြောင်းကို အကြောင်းဆိုက်တိုင်း မိတ်ဆွေကြားမှာပြောဖြစ်ပါတယ်။ ပြောရရင် သူတို့ဟာ ပထမပိုင်းကာလမှာ တိုက်ပွဲကို ဦးဆောင်သူ၊ တိုက်ပွဲရဲ့ ဝိညာဉ်အလံကိုင်လို့တောင် ကျနော်ရှုမြင်မိပါတယ်။ ခုတော့ ကျနော်အလေးထား စောင့်ကြည့်အားပေးနေတဲ့ သူတို့ ချင်း ညီနောင်တွေဆီက စိတ်မချမ်းမြေ့စရာ ပူပန်သောကရောက်စရာ သတင်းတွေကြားနေရတယ်။ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (Chin National Front) ဦးစီးတဲ့ ချင်းလန်းကောင်စီ( (Chinland Council) လက်အောက်ခံ…

၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၃ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယ အရှေ့မြောက် ပြည်နယ် တစ်ခုဖြစ်သော မဏိပူရပြည်နယ် ရှိ အင်ဖာ (Imphal) လွင်ပြင်တွင် နေထိုင်သော လူများစုလူမျိုးဖြစ်သည့် ကသည်း (Meitei) လူမျိုးများ နှင့် ချင်းအနွယ်ဝင် ကူကီလူမျိုးများ နှင့် ဇိုလူမျိုးများ အပါအဝင် ယင်းလွင်ပြင်ကို ဝန်းရံထားသည့် တောင်တန်းဒေသေတွင် နေထိုင်သော မျိုးနွယ်စုဝင်များ အကြား တွန်းတိုက်မှုကြောင့် အကြမ်းဖက်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ အကြမ်းဖက်မှုကြောင့် လူပေါင်း ၉၈ဦး အသက်ရှုံးဆုံးခဲ့ရပြီး ၃၁၀ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ မဏိပူရ ပြည်နယ် တွင် လွန်ခဲ့သော တစ်လအတွင်းကဖြစ်ပွားခဲ့သော ဟိန္ဒူ – ခရစ်ယာန် လူမျိုးစုဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများ ဆက်လက်…

ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်။ ချင်းပြည်နယ်၊ ကန်ပက်လက်မြို့၊ မြို့မနယ်မြေအတွင်း တောင်တက်ခရီးသွားပြည်သူ တွေအနေနဲ့ တောင်ဇလပ်ပန်း၊ ချယ်ရီပန်းနှင့် အခြားသစ်ခွပန်းတွေ ခူးယူသယ်ဆောင်တာ အကိုင်းအခက်တွေ ချိုးယူတာတွေ မလုပ်ဖို့ CDF – Kanpetlet တပ်ရင်း – ၃ (တူးမီးတပ်ရင်း) က ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့မှာ အသိပေးထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ထုတ်ပြန် အသိပေးတဲ့နေ့ကစလို့ တောင်ဇလပ်ပန်းတွေ၊ ချယ်ရီပန်းတွေနဲပ သစ်ခွပန်းတွေ ခူးယူသယ်ဆောင်တာမျိုးတွေ့ရှိရင် မည့်သည့်နေရာမဆို ထိရောက်စွာ ဖမ်းဆီးအရေးယူ တာတွေ လုပ်ဆောင်မှာ ဖြစ်ကြောင်း အသိပေးထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ချင်းညီနောင်အဖွဲ့နဲ့ မဟာမိတ်တွေက မင်းတပ်မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲ ကိုအောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ကန်ပက်လက်မြို့ကို ဆက်လက်သိမ်းပိုက်မယ့်အချိန်မှာ ကန်ပက်လက်မြို့က စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ ကန်ပက်လက်မြို့ကို စွန့်ခွါထွက်ပြေးသွားတဲ့ အတွက် ချင်းညီနောင်အဖွဲ့က ပြီးခဲ့တဲ့…

ဇန်န၀ါရီလ ၁၀ ရက်။ ခရစ်စမတ်ကာလကတည်းက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နဲ့ မြန်မာနယ်စပ်ကနေ အိန္ဒိယနိုင်ငံဖက်ကိုစစ်ဘေးရှောင် ဖို့ ခြေကျင်နဲ့လျှောက်လာတဲ့ ချင်းလူမျိုး Bawm မျိုးနွယ်စု လူဦးေရ ၃၀ ခန့် ကို မီဇိုရမ်ပြည်နယ် Lawngtlai ခရိုင်တွင်းရောက်ရှိလာခဲ့တဲ့အတွက် Tuithumhar ကျေးရွာရှိအာသံရိုင်ဖယ်တပ်စခန်းမှာ ခိုလှုံခွင့်ပေးထားလျက်ရှိနေကြောင်း ခရိုင်ရဲတပ်ဖွဲ့က ဇန်န၀ါရီလ (၉)ရက်နေ့မှာ သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ထိုသို့ ခရစ်စမတ်ကာလကတည်းက ခြေကျင်နဲ့ စစ်ရှောင်ဖို့ထွက်လာသူများမှာမွေးကင်းစကလေးငယ် (၉) ဦးအပါအဝင် ကလေးငယ်ပေါင်း ၁၅ ဦး၊ အမျိုးသား (၈) ဦး၊အမျိုးသမီး (၅) ဦးတို့ဖြစ်ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်စစ်တကောင်းတောင်တန်းဒေသရှိ Bandarban ခရိုင်ရှိ ခမ်တလန်ပါရာ ကျေးရွာနဲပေါက်ခန်းကျေးရွာကနေ စစ်ရှောင်လာတာဖြစ်တယ်လို့ အာသံရိုင်ဖယ်စခန်းကိုသွားရောက်ကြည့်ရှုခဲ့တဲ့ Hruitezawl ကျေးရွာကောင်စီဥက္ကဌ Rinsanga ကပြောပါတယ်။ သူက…

ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်။ ချင်းပြည်နယ်၊ တီးတိန်မြို့ပေါ်မှာ ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့မနက် ၇ နာရီ ဝန်းကျင်မှာ တီးတိန်မြို့နယ်အခြေစိုက် ချင်းလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ PDF – Zoland တပ်ဖွဲ့က လက်နက်တွေနဲ့ နယ်ဆင်းဖို့ သွားလာတာကို တီးတိန်မြို့မှာရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ် ခလရ (၂၆၉) တပ်ရင်းက မြင်ပြီး လက်နက်ကြီး၊လက်နက်ငယ်တွေနဲ့ ရမ်းသန်းပစ်ခတ်ခဲ့ကြောင်းလူအထိအခိုက်မရှိကြောင်းသိရပါတယ်။ PDF – Zoland ပြန်ကြားရေးတာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “နယ်ဆင်းဖို့ သွားတဲ့ချိန်မှာဖြစ်သွားတာပါ လူအင်အား၊ လက်နက်အင်အားနဲ့ သွားတာသိလို့ သူတို့ (စစ်ကောင်စီ)ကကြောက်ပြီး လက်နက်ကြီး၊ လက်နက်ငယ်တွေနဲ့ ရမ်းသန်းပစ်ခတ်တာပါ”လို့ပြောပါတယ်။ စစ်ကောင်စီ ခလရ (၂၆၉) တပ်ရင်းက ပစ်ခတ်လိုက်တဲ့ လက်နက်ကြီး၊ လက်နက်ငယ်တွေကြောင့် လူနေအိမ်တချို့က အိမ်နံရံတွေ၊ ပြတင်းပေါက်မှန်တွေ ကွဲတာမျိုးတွေဖြစ်ပြီး လူအထိအခိုက်တော့…

ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်။ အိန္ဒိယ – မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ် အမှတ် ၂ ကုန်သွယ်ရေးစခန်းရှိတဲ့ ဖလမ်းမြို့နယ်ထဲက ဇိုခေါထာရ် – ရိဒ်ခေါဒါရ် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ခွင့်ကဒ်အတွက် လိုအပ်တဲ့ ထောက်ခံစာကို အမြဲတမ်းလာရောက်ထုတ်ယူနိုင်တယ်လို့ ချင်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် (CNO/CNDF)ရဲ့ ဒုဥက္ကဌ ၁ ဆလိုင်းပီတာထန်းက ပြောပါတယ်။ ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့မှာ အွန်လိုင်းကနေပြုလုပ်တဲ့ချင်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် (CNO/CNDF)ရဲ့ စစ်ဆင်ရေးအတွက် Chin Crisis Response Committee of U.S.A (CCRC U.S.A) အဖွဲ့က လုပ်တဲ့ ရန်ပုံငွေရှာဖွေခြင်းပွဲမှာချင်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် (CNO/CNDF)ရဲ့ ဒုဥက္ကဌ ၁ ဆလိုင်းပီတာထန်းက ပြောတာဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဗဟိုအစိုးရဘက်က အိန္ဒိယ – မြန်မာနှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ကနေ လွတ်လပ်စွာဖြတ်သန်း သွားလာခွင့် (FMR)…

ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်။ ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ – မတူပီ (CDF – Matupi )စည်းလုံးညီညွှတ်ရေးအတွက် ဆန္ဒရှိတဲ့ CDF-Matupi တပ်မဟာ (၂)က တပ်မှူး ၂ ဦး နဲ့ ရဲဘော် ၆ ဦး စုစုပေါင်း (၈) ဦးဟာ ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ – မတူပီ (CDF-Matupi) တပ်မဟာ (၁) ထံ ပူးပေါင်းဝင်ရောက်လာတယ်လို့ တပ်မဟာ (၁) က ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ မတူပီမြို့နယ်မှာ Chinland Council နဲ့ပူးပေါင်းတဲ့ ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ – မတူပီ – တပ်မဟာ (၂) နဲ့ ချင်းညီနောင်အဖွဲ့ (CB) မှာ ပါဝင်တဲ့ ချင်းပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့…

ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်။ Chinland Council ကဖွဲ့စည်းပေးထားတဲ့ချင်းပြည် (Chinland) အစိုးရ ၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖို့အတွက် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ကဏ္ဏ ၁၆ နေရာအတွက် အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ( NUG)၊ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနကအလုပ်ခေါ်ယူမယ်လို့ ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့က စာထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ချင်းပြည် (Chinland) အစိုးရ၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖို့ အထူးကုဆရာဝန်တွေ၊ သွားနဲ့ခံတွင်း အထူးကုဆရာဝန်နဲ့ သွားခံတွင်းဆရာဝန်တွေ၊ ဆေးနှင့်ဆေးနှီးနွှယ်ဆိုင်ရာ ဘွဲ့လွန်သင်တန်းသားတွေ၊ အထူးပြုသူနာပြုတွေ၊ သူနာပြုတွေ၊ ဘဏာရေးနဲ့ စီမံရေးအရာရှိ၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနည်းပညာတက္ကသိုလ်များက ဒီပလိုမာဘွဲ့ရရှိသူတွေ၊ ဆေးဝါးတက္ကသိုလ်တွေက ဘွဲ့ရသူတွေ၊ ဆေးနဲ့ ဆေးနှီးနွှယ်ဆိုင်ရာ ဒီပလိုမာဘွဲ့ရသူတွေ၊ ကျန်းမာရေးမှူးတွေ၊ အမျိုးသမီးကျန်းမာရေးဆရာမတွေ(LHV)၊ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကြီးကြပ် – ၁…