ဆောင်းပါး

ကိုဇံ (ချင်းတောင်) ( ကလေးမြို့မှနိုင်ငံရေး အကျဉ်းသူ မကျိန်ဒွန်ကိမ်၏ ကောင်းမွန်စွာ ဆေးကုသမှု မရရှိခဲ့သည့် ကင်ဆာရောဂါသည် အဖေ ကွယ်လွန် အနိစ္စရောက်ခြင်း နှင့် သူမမိသားစု ကြုံတွေ့ရသည့် ဘဝအခြေအနေများ ) ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၆ ရက်နေ့က ကလေးမြို့မှာ ပုံမှန်အတိုင်း အင်တာနက်လိုင်း မကောင်းခဲ့ပါ။ သင်္ကြန်သပိတ် အဖြိုခွဲ ခံလိုက်ရပြီး အဖမ်းခံရတဲ့ သူ တချို့ ရှိလို့ အားလုံး သတိထားကြပါ ဆိုတဲ့ သတင်းက အွန်လိုင်းပေါ် တက်လာခဲ့သည်။ တရက်မှ မနားတဲ့ အစ်မတို့ရဲ့ ကလေးမြို့ လူထုသပိတ် အတွက် စိတ်ပူမိသည်။ အိမ်ရှိ ဆိုင်ကယ် တစ်စီးကို စီးပြီး သတင်းနားစွင့်ဖို့ သူမ အပြင်ထွက်လာခဲ့သည်။ သူမထွက်သွားပြီး…

“ငါ့ရဲ့ယုံကြည်ချက်ကိုမင်းတို့သတ်လို့မရဘူး” အာဇာနည်ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် ဆလိုင်းတင်မောင်ဦး  Chin World  “ မင်းတို့ ငါ့ခန္ဓာကိုယ့်ကိုသတ်နိုင်ပေမယ့် ငါရဲ့ယုံကြည်ချက်ကိုမင်းတို့သတ်လို့မရဘူး” ဒီစကားက သမိုင်းဝင်စကား တစ်ခွန်းဖြစ်ခဲ့သလို မြန်မာသမိုင်း သာမက၊ ကမ္ဘာသမိုင်းမှာပါမရှိခဲ့ဖူးသေးတဲ့ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် တစ်ယောက်ကိုရက်ရက်စက်စက် ကြိုးပေးသတ်ခဲ့တဲ့အတွက် မဆလစစ်အစိုးရကြိုးတိုက်ထဲကလွှင့်ပျံထွက်လာတဲ့ စကား(သို့)ကျောင်း သားအာဇာနည်ခေါင်းဆောင် ကြီးဆလိုင်းတင်မောင်ဦးရဲ့ နောက်ဆုံးကြွေးကြော်သံတစ်ခု လည်းဖြစ်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံကျောင်းသားလုပ်ရှားမှုသမိုင်းတစ်လျောက်မှာသမိုင်းတွင်ရစ်မည့်လေးစားဂုဏ်ယူဖွယ်ရာနောင်တော်ကျောင်းသားအာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးဆလိုင်းတင်မောင်ဦးတစ်ယောက်မြန်မာပြည်သူတစ်ရပ်လုံး၏ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် အသက်စတေးခဲ့သည်မှာယခုကျရောက်မည့် ဇွန်လ (၂၆ )ရက်နေ့တွင် နှစ်ပေါင်း ၄၈ နှစ် တိတိရှိခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ၁၉၅၁ ခုနှစ်ဖွားမြင်သူဖြစ်သည့် ဆလိုင်းတင်မောင်ဦးသည် ကြိုးပေးခံရချိန် ၁၉၇၆ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၆ ရက်တွင် အသက် ၂၅ နှစ်သာရှိ သောလူငယ်တစ်ဦးသာဖြစ်သည်။ ဆယ်စုနှစ် (၄)ဆက်တိုင်တိုင်ရောက်ရှိခဲ့ပေမည့်လည်း ဆလိုင်းတင်မောင်ဦး၏ယုံကြည်ချက်ကိုစစ်ဘီလူးတို့ကအသေ မသတ်နိုင်ခဲ့ပါ၊လူကိုသတ်ခဲ့ကြသည်။အသက်ကိုတော့စတေးခဲ့သည်။ဆလိုင်းတင်မောင်ဦး၏စိတ်ဓါတ်သူ၏ယုံကြည်ချက်တို့သည်မသေထာဝရရှင်သန်နေ အုံးမည်သာဖြစ်သည်။ပြည်သူတို့၏ယုံကြည်ချက်နှင့် တထပ်တည်းတစ်သားတည်းဖြစ်သဖြင့်သူ၏ယုံကြည်ချက်တို့သည်မြန်မာပြည်သူတရပ်လုံး၏နှလုံးသားတွင် ထာဝစဉ် ကိန်းအောင်ရှင် သန်နေမည်သာဖြစ်သည်။ မြန့်မာစာပေလောကရတုဘုရင်နတ်ရှင်နောင် ထီးနန်းစိုက်တဲ့တောင်ငူမြို့ မှာမွေးဖွားခဲ့ခြင်းခံရလို့လားမသိ၊…

ဆလိုင်းထန်စွမ်းလျံ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီသည် ချင်းပြည်နယ်အတွင်းမှ သင်းအုပ်ဓမ္မဆရာအချို့ကိုတစ်ဦးလျှင် ကျပ်တစ်သောင်း ရှစ်ထောင်နှုန်း ထောက်ပံ့ပြီးတစ်လမပြည့်မီမှာပင် သင်းအုပ်ဓမ္မဆရာတစ်ဦးကို သေနတ်ဖြင့် ပစ်သတ်ခဲ့သည်။ ချင်းပြည်နယ်၏ မြို့တော်ဟားခါးနှင့် မိုင် (၂၀) ကျော်သာ ဝေးသည်ထန်တလန်မြို့ပေါ်တွင် အသတ်ခံလိုက်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုမျှမကသေး၊ အဆိုပါဓမ္မဆရာ၏ လက်ချောင်းကိုဖြတ်ကာ ရွှေလက်စွပ်၊ နာရီနှင့်လက်ကိုင်ဖုန်းတို့ကိုလည်း လုယူသွားခဲ့ကြသေးသည်။ ဓမ္မဆရာတစ်ဦးလျှင် ၁၈၀၀၀ ကျပ် ထောက်ပံ့ထောက်ပံ့ကြေးငွေကိစ္စ စတင်ရာနေရာက ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ရုံးစိုက်သည့်မြို့တော်ဟားခါးတွင် ဖြစ်သည်။ စက်တင်ဘာလ (၁) ရက်နေ့တွင် ဟားခါးမြို့ နှစ်ခြင်းအသင်းတော်သင်းအုပ်ဆရာအချို့နှင့် စက်တင်ဘာလ (၅) ရက်နေ့တွင် ဖလမ်းမြို့နယ်အတွင်းရှိ ခရစ်ယာန်ဂိုဏ်း (၁၀) ခုမှ အမှုဆောင်များကို တစ်ဦးလျှင် တစ်သောင်းရှစ်ထောင်ကျပ် (၁၈၀၀၀ ကျပ်) နှုန်းဖြင့် စစ်ကောင်စီက ထောက်ပံ့မှုကို အခမ်းအနားဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကိုဗစ်ကာလ ထောက်ပံ့ငွေဟု စစ်ကောင်စီဘက်က…

မိုင်မိုင်မန်းထာ တီးတိန်မြို့နယ် သိုင်းငင်းရွာဟာ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ခရီးသွားလာရေးအတွက် အချက်အချာကျတဲ့ ကလေး-ဖလမ်း-ဟားခါးမြို့နှင့် ကလေး-တီးတိန်-ရိခေါဒါရ်မြို့သို့ သွားရာ လမ်းဆုံမှာ တည်ရှိပြီး အရင်က လွန်ခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်ဝန်းကျင်အထိ ဈေးဆိုင်တွေ၊စားသောက်ဆိုင်တွေရှိကာ ခရီးသွားဧည့်သည်များနားလေ့ရှိတဲ့ လူသိများတဲ့ ရွာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာတော့ လက်နက်ကိုင်အင်အားကောင်းလာတဲ့ချင်းပြည်တဝန်းမှာ…ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့နဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တွေအကြား ချင်းပြည်တဝန်းမှာ တိုက်ပွဲတွေများစွာဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန် ၁၆ရက်က တီးတိန်မြို့မှ ထွက်ခွာလာသော အင်အား ၁၀၀ ကျော်ရှိစစ်ကောင်စီတပ်ဟာ ဇွန်လ ၁၇ရက်မှာ ကနေဒီတောင်စခန်းကို သိမ်းပိုက်ယူထားတဲ့ PDF Zoland တပ်ဖွဲ့နှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် ဇွန်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ သိုင်းငင်းရွာကို ဆက်လက်စစ်ကြောင်း ထိုးခဲ့ကာ စစ်ကောင်စီတပ် ဟာ အိမ်ခြေ ၃၅ အိမ်ရှိတဲ့…

ကိုဇံ(ချင်းတောင်) ဇူလိုင်လ ၁၁ ရက်နေ့က စစ်ဘေးရှောင် အမျိုးသမီးများ အနေဖြင့် မီးယပ်ဆိုင်ရာ ဝေဒနာ တစ်ခုခု ခံစားခဲ့ပါက ကလေးမြို့ ZYA (Zomi Youth Association) ရုံးချုပ်တွင် စာရင်းပေးသွင်းကြပါရန် ပန်ကြားသည့် post တစ်ခု Facebook ပေါ်တွင် တက်လာခဲ့သည်။ ပိုစ့်ပိုင်ရှင် သည် ZYA ခေါ် ဇိုမီးလူငယ်များအသင်း၏ ဥက္ကဌ တာဝန် ထမ်းဆောင်နေသူ ကိုခုပ်ဘွေ့ (Khupboih) ခေါ် Vungh Za Khup ဖြစ်သည်။ ZYA အသင်းသည် နာမှုကူညီရေး နှင့် သွေးလှူဒါန်းမှုကို နှစ်ပေါင်း (၂၀) ကျော် ဆောင်ရွက် လာခဲ့သည့် လူမှုရေးအသင်းဖြစ်သည်။  အသင်း စတင်ထူထောင်သူများထဲတွင် ကိုခုပ်ဘွေ့ကိုယ်တိုင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး သူသည်…

March 11, 2024 ကိုဇံ(ချင်းတောင်) တလောက ချင်းမီဒီယာ တစ်ခု ကနေ ချင်းပြည်နယ် ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု နှင့် ပတ်သက်သည့် ဆောင်းပါး တစ်ခု ဖတ်မိပါသည်။  အခန်းဆက် အဖြစ် ဆက်လက် ဖတ်ရှု ရမည်ဟု မျှော်လင့်မိ သော်လည်း ထပ်မတွေ့ဖြစ်တော့ပါ။ လတ်တလော လူမှုကွန်ယက်ပါ ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှုသတင်းတွေ ဖတ်ကြည့် လိုက်တော့ အပေါ်ယံ ဆန်သည်ဟု ခံစားမိသည်။ ဆယ်စုနှစ် ကျော် ဖြစ်စဉ် အပေါ် ဖြေရှင်းမည့် နည်းလမ်းများ လက်တွေ့ကျကျ ချပြတာမျိုးလည်း မိမိ အနေဖြင့် မတွေ့မိပါ။ စိုက်ပျိုးသည့် ဒေသကို ဖော်ပြရာတွင်လည်း တစုံတ‌ခု ဘက်လိုက် သလို ခံစားရသည်။ ဒေသနှင့်နောက်ခံ ကျီခါးမြို့သည် တွန်းဇံမြို့နယ်၏ အနောက်ဘက် ခြမ်းတွင် တည်ရှိသည်။…

(Pu Tui Dim ကွယ်လွန်ခြင်း ၁ နှစ်ပြည့်အမှတ်တရ) Jan 9,2023. HTG ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (CHRO)ကိုတည်ထောင်ခဲ့သူများထဲက ၁ ဦးဖြစ်သူ၊ ပထမဆုံး ချင်းသတင်းမီဒီယာဖြစ်တဲ့ ခေါနူးသုမ်သတင်းဌာနကို တည်ထောင်သူအယ်ဒီတာချုပ်အဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ၊ တိုင်းရင်းသားမီဒီယာတွေရဲ့အဓိကအားထားရာကွန်ရက်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ Burma News International (BNI)ကိုတည်ထောင်ခဲ့သူ ၁ ဦးဖြစ်တဲ့  Pu  Tui Dim ကို ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့စစ်ကောင်စီတပ်တို့တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးလေ့ရှိတဲ့ ချင်းပြည်နယ် မတူပီမြို့နယ်က မတူပီ-ဟားခါးလမ်းပေါ်ရှိ Keihlung နှင့် Longhlaw ကျေးရွာများအနီးမှာ သူနဲ့၁၃ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တစ်ဦးအပါအဝင် တစ်ရွာတည်းနေ အရပ်သား ၉ ဦးကို စစ်ကောင်စီတပ်က ၂၀၂၂ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက် မှာဖမ်းဆီးခဲ့ပါတယ်။ ဖမ်းဆီးခံရပြီး ၂ ရက်အကြာ ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်နေ့မှာ အသက်…

ကိုဇံ (ချင်းတောင်) “တီးတိန်မြို့တွင်း တိုက်ပွဲ မတိုင်ခင်တုန်းက ဆိုရင် မြို့ပေါ်မှာ မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲသူ အယောက် ၄၀၀ ကျော် ရှိမယ် လို့ ကျွန်တော်တို့ ခန့်မှန်း ထားပါတယ်” လို့ မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲမှုကို စောင့်ကြည့်နေသူ တီးတိန်မြို့နေ ကိုစွမ်း (နာမည်လွဲ) ကပြောပြပါတယ်။ ယင်း အရေအတွက်ဟာ လူဦးရေ တစ်သောင်းခွဲခန့် ရှိတဲ့ တီးတိန်မြို့ လူဦးရေ ရဲ့ ၂.၅% ခန့် ရှိပါတယ်။ “ကျေးလက် ဒေသမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲမှု အခြေအနေကို တော့ ကျွန်တော်တို့ လက်လှမ်း မမှီ ဘူး။ မြို့ပေါ်မှာ ထက် ကျေးလက်မှာ လူဦးရေက ပိုများတယ်။ ရာနှုန်း နှင့် တွက်ကြည့်ရင်…

J Ye Htet Kyaw လက်ရှိ ချင်းပြည်မှာချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစု ၂ စု ဖြစ်တဲ့ ချင်းပြည်ကောင်စီ( Chinland Council )နဲ့ချင်းညီနောင်အဖွဲ့(Chin Brotherhood )တို့အကြား မ ပေါင်းစည်းနိုင် သေးတာဟာချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစု ၂ စုရဲ့ ချင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးလမ်းပြမြေပုံချင်း (Road map of the Chin Constitution) ထပ်တူမကျသေးမှုပဲဖြစ်တယ် (ထပ်တူမကျသေးမှုလို့ပဲ သုံးနှုန်းပါတယ်)၊အင်အားစု ၂ စု အကြား ချင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးလမ်းပြမြေပုံချင်း (Road map of the Chin Constitution) ထပ်တူကျလာဖို့အတွက် ညှိနှိုင်းဖို့လိုနေတာသာဖြစ်တယ်လို့ရှုမြင်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ပုံ- CC နဲ့ CB ချင်းအင်အားစု ၂ စု တွေ့ဆုံဆွေးနွေးစဉ် ဒါကို ချင်းပြည်သူတစ်ချို့က ချင်းတော်လှန်ရေးနှစ်ဖွဲ့အကြားက ချင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးလမ်းကြောင်းအမြင်များ မစုစည်းနိုင်သေးမှုလို့…

ဆမ်ချိုမွန်း ချင်းပြည်နယ်က မြို့နယ် ၉ မြို့နယ်ထဲမှာ စစ် ကောင်စီတပ်ရဲ့ လေ ကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုခံရတာအများဆုံးကြုံ နေရတဲ့မင်းတပ်မြို့နယ်မှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများ နှင့် ကလေးငယ်များ သေဆုံးမှု အရေအတွက် တိုးလာနေတယ်လို့ ဒေသတွင်း ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေကပြောပါတယ်။  မင်းတပ်မြို့နယ်အတွင်း မိခင်နှင့်ကလေး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောင့်မှု အခြေနေများ မင်းတပ်မြို့နယ် အတွင်းမှာ ဒီနှစ်အတွင်း စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု အဆက်မပြတ် ပြုလုပ်နေတာကြောင့် အရပ်သား ပြည်သူလူထု ပိုင်ဆိုင်တဲ့ အိုးအိမ်တွေ များစွာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ရှိနေပါတယ် ။ အဆိုပါ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေ အပြင် ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကို ရှောင်တိမ်းရင်း မိခင် (သို့မဟုတ်) မွေးကင်းစ ကလေးသေဆုံးမှု နဲ့ မိခင်ဝမ်းအတွင်း သန္ဓေသားသေဆုံးမှု တွေပါ ရှိလာနေတာ…