2025

By အောင်မြင့် လေးတူချင်းနဲ့ လေးမြို့ချင်းမတူကြောင်း ရေးသားခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ လေးမြို့ချင်း ဆိုတာကို စာအုပ်စာတမ်းများမှာ တွေ့လာရပါတယ်။ ရခိုင်မှာ “လေးမြို့” ၊ ချင်းမှာ “လည်မျို” အစ။ ဒီနေ့မှာတော့ “လေးမြို့ချင်း” နဲ့ပတ်သက်ပြီး အနည်းငယ် တင်ပြပါမယ်။ ချင်း(၅၃)မျိုး ထဲမှာ “လေးမြို့”(Laymro) ဆိုပြီး အမှတ်စဉ်(၄၀)မှာ ပါဝင်တာကို အားလုံးသိကြ ပါတယ်။ လေးမြို့ဆိုတာက ရခိုင်လူမျိုးတွေက မြောက်ဦးမြို့နဲ့ (၅)ခန့်အကွာ မြစ်ရဲ့ ဟိုဘက်၊ ဒီဘက် အနီးအနားမှာ ရခိုင်ရှင်ဘုရင်တစ်ပါးက မြို့လေးမြို့ကို တည်ဆောက်ခဲ့လို့ လေးမြို့မြစ်ဆိုပြီး ခေါ်သွင်ခြင်းခံရသလို၊ လေးမြို့ခေတ်ဆိုပြီးလည်း ရခိုင်ဘုရင်ခေတ် တစ်ခေတ် ပေါ်ထွန်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မတူပီမြို့နယ်က ချင်းတွေကတော့ ဗမာလို “လည်မျို” လို့ပဲ ခေါ်ကြပါတယ်။ အဲဒီချောင်းမှာ ရှိတဲ့ သတ္တဝါ…

အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်။ ချင်းပြည်နယ်မြို့တော် ဟားခါးမြို့နဲ့ တီးတိန်မြို့ရဲ့ အဓိက လမ်းဘေးနေရာတွေမှာ အာဏာသိမ်းစစ်ကော်မရှင်ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲ အပိုင်း ၁ အတွက် မဲဆန္ဒရှင် စာရင်းတွေကို စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့ကစလို့ စတင် ကပ်ထားနေပြီလို့ သိရပါတယ်။ ဟားခါးမြို့ဒေသခံတစ်ဦးက “ ကပ်တယ်လို့တော့ ကြားတယ် ကိုယ်တိုင်တော့ မမြင်သေးဘူး ဒီကနေ့ မနက်ကလည်း ရဲတွေ စစ်သားတွေ လမ်းမကြီးတလျှောက် တလုံးမှာ ရှိနေကြတယ်” လို့ Chin World Media ကိုပြောပါတယ်။ “စကောလမ်းဈေး မှာ မဲစာရင်း ကပ်နေပြီ။ ကိုယ်တိုင် သွားပြီး ကြည့် ဖြစ်တယ်။ မြို့မ ဈေးမှာ လည်း ကပ်ထားပြီ လို့ ပြောကြတယ်။ မကြည့် ဖြစ်သေးဘူး”…

အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ကနေ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့ထိစစ်အုပ်စုရဲ့ လေကြောင်းနဲ့ လက်နက်ကြီးတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ချင်းပြည်နယ်မှာ သေဆုံးသူလူဦးရေ ၁၀၁ ဦးအထိ ရှိခဲ့တယ်လို့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကူညီစောင့်ရှောက်ရေး အသင်း (AAPP) ရဲ့ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကူညီစောင့်ရှောက်ရေး အသင်း (AAPP) ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၂၅ ၊ စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ နိုင်ငံတဝန်း စစ်အုပ်စုရဲ့လေကြောင်း၊ လက်နက်ကြီး တိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေ ၃၀၂၃ ဦး သေဆုံးခဲ့တာကို အမည်နဲ့တကွ အတည်ပြုနိုင်သလို အတည်ပြုရန် လိုအပ်နေတဲ့ သေဆုံးသူ အနည်းဆုံး ၂၆၉၀ ဦးဝန်းကျင်ခန့်ကိုလည်း…

စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်။ စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့မနက်တွင် တီးတိန်မြို့နယ် Lezang ရွာသား လူငယ် ၁၀ ဦးကို Chinland Council အဖွဲ့ဝင် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်တဲ့ တီးတိန်မြို့နယ် အခြေစိုက် People Defense Army (PDA) မှ စစ်သင်တန်း တက်ရောက်ရန် အတင်းအဓ္ဓမ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့တယ် လို့ Lezang ရွာသား တစ်ဦး ထံမှ သိရပါတယ်။ “PDA တပ်ဖွဲ့ တွေက စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့မှာ ရောက်လာတယ်။ လူငယ်တွေကို ဆင့်ခေါ်ပြီး စစ်သင်တန်းတက်ဖို့ မဲနှိုက်ခိုင်းလိုက်တယ်။ မဲပေါက်တဲ့ သူ ၁၀ ဦးကို စက်တင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့ မနက်မှာ ရွာကနေ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့တယ်”…

စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်။ ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့ကို ဒီကနေ့စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက် နေ့လည် ၁၂ နာရီခွဲအချိန်မှာ စစ်ကောင်စီက ဂျက်လေယာဥ်နဲ့ ပေါင် ၅၀၀ ဗုံး ၃ လုံး ကြဲချခဲ့တဲ့အတွက်အမျိုးသမီး ၂ ဦးသေဆုံးကာ၊ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူများစွာရှိနေတယ်လို့ ပလက်ဝဒေသခံတချို့ကပြောပါတယ်။ ပလက်ဝမြို့ရှိဒေသခံများကို Chin World Media အနေဖြင့် ဒီကနေ့ ကြိမ်ဖန်များစွာဆက်သွယ်ပေမယ့် လက်ရှိအချိန်အထိ မေးမြန်းမရသေးပါ။ ပလက်ဝသတင်းတွေရေးသားဖော်ပြတဲ့ We Love Paletwah Page ရဲ့သတင်းမှာ ပလက်ဝဒေသခံတစ်ဦးက “ပစ်တာက ၃ လုံးပါ။ ၁၂ နာရီခွဲ တစ်လုံး နောက် ၅ မိနစ်လောက်မှာတစ်လုံး နောက် ၁၂ နာရီ ၄၀ မှာ တစ်လုံး လာပစ်သွားတာပါ။ အမျိုးသမီးနှစ်ယောက်…

စက်တင်ဘာလ ၂၈ ရက်။ Chinland Defense Force (Kalay-Kabaw-Gangaw) တပ်ဖွဲ့ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ကလေးမြို့နယ် တောင်ပိုင်းရှိ ကြံသာရွာကို စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်စီ စစ်တပ်မှ ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက် သိမ်းပိုက် ခဲ့တာကြောင့် CDF-KKG ရဲ့ဘော် ၂ ဦး ကျဆုံးခဲ့တယ် လို့ CDF-KKG အဖွဲ့ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်များ အရ သိရှိရပါတယ်။ CDF-KKG ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်များမှာ တပ်ရင်း (၂) မှ ရဲဘော် Van Ro Thang (ခ) ချင်းလေး ဟာ ကြံသာရွာ တိုက်ပွဲမှာ ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့ပြီး ဆေးကုသမှု ခံယူစဉ် စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ကျဆုံးခဲ့ကြောင်း၊…