ဆောင်းပါး

By Sanvi Bangalore, NBC News June 22,2025 ပြီးခဲ့သည့် တစ်နှစ်အတွင်း အမေရိကန်အစိုးရ၏ အခွန်မြင့်တက်မှုနဲ့ ပို့ဆောင်ရေးစရိတ်များမြင့်တက် လာမှုကြောင့် ဆန်နဲ့မြန်မာစားသောက်ကုန်ပစ္စည်းများရဲ့ စျေးနှုန်းသည် ၄၀ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက် လာပြီး စားသောက်ဆိုင်နှင့် ကုန်စုံဆိုင်လုပ်ငန်းများ၏ပုံမှန် အမြတ်ငွေ ၄၀ရာခိုင်နှုန်း သည် ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်မှ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းခဲ့သည်ဟု အင်ဒီယားပြည်နယ်၊အင်ဒီယာပိုလစ်မြို့ရှိ (Chin Brothers Restaurant & Grocery) စားသောက်ဆိုင်ပိုင်ရှင်အမေရိကန်ရောက် မြန်မာနိုင်ငံဖွား Than Hre က ပြောပါသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် မြန်မာလူထု အကြီးဆုံး အခြေချနေထိုင်ရာဖြစ်သည့် လူဦးရေ၃၀,၀၀၀ ခန့်ရှိသော အင်ဒီယာနာပိုလစ်မြို့ရှိ အခြားလုပ်ငန်းများစွာအတွက်လည်း အလားတူပင်ဖြစ်ကြောင်း မြန်မာအမေရိကန်လူထုအဖွဲ့အစည်း (Burmese American Community Institute) ၏ထုတ်ပြန်ချက်အရ…

DonBosco ၂၁ ရာစုမှာ လူမှုကွန်ယက်မီဒီယာကို အကျိုးရှိရှိအသုံးပြုပါက လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး၊အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်သွယ်ရေး၊ ချိတ်ဆက်မှု ပိုမိုလွယ်ကူစေခြင်း၊သတင်းအချက်အလက်များ လျှင်မြန်စွာရရှိခြင်း နှင့်ဖြန့်ဝေနိုင်ခြင်း၊ပညာရေးနှင့်ဗဟုသုတတိုးပွားစေခြင်း၊ စီးပွားရေး၊ စျေးကွက်ရှာဖွေရေးအခွင့်အလမ်းများရှိလာခြင်း၊ စိတ်တူကိုယ်တူအသိုက်အဝန်းဖန်တီးနိုင်ခြင်းနှင့်အကျိုးမျှော်မှန်းမှု မရှိသည့် လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ဖျော်ဖြေရေးနှင့်စိတ်အပန်းဖြေမှုစသည်ဖြင့် လူသားများ အတွက် ကောင်းကျိုးများစွာ ရရှိစေပါသည်။ သို့ပေမယ့် လက်ရှိချင်းလူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွင် လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာ(Social Media)၏ အသုံးဝင်မှုကို အသုံးချကာ ချင်းလူမှုအသိုင်းအဝန်းအတွင်းမှာ မငြိမ်မသက်မှုဖြစ်စေရန် လှုံ့ဆော်ခြင်း၊အမုန်းပွားစေခြင်း စသည့် ဆိုးကျိုးများအတွက် တမင်တကာရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဖြင့်အသုံးချလာမှုမှာ နဂိုကတည်းက ဘာသာစကား/မျိုးနွယ်စုအလိုက်ကွဲပြားမှုရှိသည့် အုပ်စုများစွာရှိသည့် ချင်းလူမျိုး/ချင်းလူမှုအသိုက်အဝန်း အတွက် အဓိက အန္တရယ်ဖြစ်လာစေပြီးချင်းလူမျိုးများ၏ စည်းလုံးမှုအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေရန်ထက် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး၊တစ်ဖွဲ့နှင့်တစ်ဖွဲ့ကြား ပို၍ အမြင်စောင်းစရာဖြစ်ရန် အသုံးပြုနေကြသည်ကို များစွာတွေ့နေရသည်။ အထူးသဖြင့် Facebook Social Media မှာ ၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု…

By Kyaw Swa Min အစ္စရေး (၈) ဂျူးမုန်းတီးရေးဝါဒ antisemitism တယောက်ကမေးတယ်။ အာရပ်တွေတင်မက ကမ္ဘာမှာ လူတချို့ရဲ့ antisemitism ဂျူးမုန်းတီးရေးဝါဒ က ကဘယ်လို အမြစ်တွယ်လာတာလဲ တဲ့။ အလွန်ရှည်လျားပါတယ်။ တိုတိုပြောရရင်တော့ သမိုင်းတလျောက် ဘာသာတွေ ကွဲလာတာကြောင့်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ အစ္စရေးအကြောင်းရေးရင်းအရှေ့မရောက်ပဲအနောက်ပြန်သွားရရင်၊ ခရစ်နှစ် ၁ ရာစုတုန်းက ဂျေရုဆလင်ကိုသိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ရောမသားတွေက Mar’s တို့၊ ဂျူပီတာ တို့လို နတ်ဘုရားတွေ ကိုးကွယ်တယ်။ ခရစ်တော် ကို ကားစင်တင်သတ်တာကို သမိုင်းမှာ ဂျေရုဆလင်ရဲ့ ရောမသား အုပ်ချုပ်သူက လုပ်ခဲ့တာလို့ ဆိုကြသလို၊ ယေရှုခရစ်ကို ဘုရားလွှတ်လိုက်တဲ့ သားတော်လို့ မယုံကြတဲ့ ဂျူးတချို့ကြောင့်သေရတာလို့ ဆိုကြတယ်။ အဲ့ဒီမှာ ဂျူး သတ်တာ လိုလို၊…

By Kyaw Swa Min အစ္စရေး (၆) အစ္စရေး ရဲ့ထောက်လှမ်းရေး (မော့ဆက်) ************************************* ရန်သူပတ်လည်ဝိုင်းထားတဲ့ အစ္စရေးဂျူးတွေ နိုင်ငံထူထောင်တဲ့အခါ မော့ဆက်ဆိုတဲ့ သူ့ရဲ့ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်း က နိုင်ငံနဲ့အတူပြိုင်တူ မွေးဖွားလာတယ်။ နိုင်ငံ တည်ထောင်စမှာ ဝန်ကြီးချုပ်သစ် ဘင်- ဂေါရီးယန်းကို ပျော့တယ်ဆိုပြီး ဂျူး အစွန်းရောက်တွေက မစီးမကပ်ဘူး။ ဘင်-ဂေါရီးယန်းက လည်း သူတို့ကို နေရာမပေးဘူး။ ဘင်- ဂေါရီးယန်း ဟာ ရန်သူပတ်လည်ဝိုင်းတဲ့ နိုင်ငံငယ်လေးအတွက် ရန်သူ့သတင်းကြိုရဖို့အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ သိတယ်။ ဒီတော့ မော့ဆက် ကိုထောင်တယ်။ မော့ဆက်ကို ဦးစီးရတဲ့ အစ္စဟာရယ် က ဂျူးအစွန်းရောက်၊ ဘင်-ဂေါရီးယန်းနဲ့ သိပ်မတည့်လှဘူး။ သူက ဝန်ကြီးချုပ်ကို အကြံပေးကြတယ်။ သေရဲ၊ သတ်ရဲ၊ ရန်သူထဲ ထိုးဝင်ရဲတဲ့…

By Kyaw Swa Min စစ်ဖြစ်နေတဲ့ အစ္စရေး ရဲ့ ဂျူးဘာသာ (Judaism) နဲ့ ပါလက်စတိုင်းအာရပ်ကမ္ဘာ အစ္စလာမ်တို့ တူတဲ့အချက်တွေ အများကြီးရှိတယ်။ ( Abrahamic Faith) လို့ခေါ်တယ်။ အီဗရာဟင် ကဲ့သို့ ဘုရားအပေါ် သက်ဝင်ကြသူများပေါ့။ ပထမတူတာက ကိုးကွယ်ရာ ဘုရားအတူတူပဲ။ ဂျူးက သူတို့ဘာသာစကားနဲ့ God ဒါမှမဟုတ် ယေဟောဝါ လို့ခေါ်တယ်။ အစ္စလာမ်က သူ့ဘာသာစကားနဲ့ God သို့မဟုတ် အလ္လာ လို့ခေါ်တယ်။ တဆူတည်းပဲ။ အစားအသောက် ဥပဒေတွေ အတော်တူကြတယ်။ ဝက်သားမစားဘူး၊ လည်လှီးသားပဲ စားတယ်၊ အသားစားဖို့အတွက် လည်လှီးကြပုံခြင်းလည်းတူတယ်၊ တုံးတဲ့ဓါးနဲ့ လှီးသတ်လို့မရဘူး၊ နည်းသိရမယ်၊ အသွေးတွေအကုန် စွန့်ပစ်ရတယ်။ ( logic- သွေးကတဆင့် ရောဂါပါတတ်လို့)…

By Kyaw Swa Min အစ္စရေး (၁)။ အစ္စရေးနိုင်ငံ ကို ထူထောင်တဲ့ ဂျူးလူမျိုး တွေဟာ အလွန်ရှေးကျတဲ့လူမျိုးတမျိုး။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် 3500 ကျော်ကတည်းက မြို့ပြနဲ့ အခြေချနေထိုင်ခဲ့ကြတယ်။ သူတို့မြို့တော်က ဂျေရုဆလင်။ ဘုရားသခင်ရှိတယ် ကမ္ဘာကြီးကို ဘုရားသခင်က ဖန်ဆင်းတယ် ဆိုတဲ့ ဘာသာတရားမျိုး ကို ပထမဆုံး စပြီး ကမ္ဘာကို မိတ်ဆက်ခဲ့တာ အစ္စရေးက ဂျူးတွေပဲ။ ဖန်ဆင်းရှင် တဦးတည်းထားပြီး ကိုးကွယ်တဲ့ဘာသာ မို့ monotheistic ဘာသာတွေ လို့ခေါ်တယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၃၅၀၀ လောက်က သူတို့က စပြီး God ဖန်ဆင်းရှင်အဖဘုရား ဆိုတဲ့ ကိုးကွယ်မှု စတယ်။ သူတို့ ဘာသာရေး ဆိုတာ…

Chin Leader Talks Myanmar-India Ties, Junta’s Growing Ties With Russia Sui Khar, the vice-chairman of the Chin National Front (CNF), says that Myanmar’s civil war is approaching a tipping point, both within and beyond Chin State. By Karishma Hasnat June 11, 2025/The Diplomat ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF) ဒုတိယဥက္ကဌဖြစ်သူ Dr.Sui Khar အား The Diplomatသတင်းဌာနမှ အင်တာဗျူးခဲ့ရာ အဆိုပါအင်တာဗျူးတွင် မြန်မာစစ်တပ်၏လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ မြင့်တက်လာခြင်းနှင့်…

ကိုဇံ(ချင်းတောင်) မန္တလေးငလျင် လှုပ်ခတ်အပြီးမှာ ချင်းတောင်အတွက် အနာပေါ် တုတ်ကျသလိုအထိအနာဆုံးဖြစ်ခဲ့တာက ဝဥ ဈေးကွက် ပါပဲ။ “စစ်ဘေးရော၊ သဘာဝဘေးကြောင့်ပါ ချင်းတောင်ရဲ့ စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်တွေ ဈေးကွက် ပျောက်ခဲ့ရပြီ” လို့ ချင်းတောင် ဝဥစိုက် တောင်သူတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ငါးသိန်းနီးပါးရှိတဲ့ ချင်းပြည်နယ်မှာ စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံပြီးအသက် မွေးဝမ်းကျောင်းသူအရေအတွက်က ဘက်စုံ ဖွံ့ဖြိုးရေး ကို ဆောင်ရွက်နေတဲ့ NGO တစ်ခုဖြစ်သော လူထု အကျိုးဆောင် ဖွဲ့ဖြိုးရေး အဖွဲ့ ခေါ် Community Agency for Rural Development (CAD)ရဲ့ စစ်တမ်းအရ ပြည်နယ်လူဦးရေရဲ့ လေးပုံသုံးပုံ ရှိပါတယ်။ ဒီစိုက်ပျိုး တောင်သူတွေမှာ တောင်ယာ စပါး စိုက်သူတွေကလွဲရင်…

ခွန်ဘီလီ ၂၀၂၅ ခုနှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့တွင် မြန်မာစစ်တပ်သည် ချင်းတောင်ခြေ ကလေးမြို့မှ အနည်းဆုံး စစ်ကား ၁၅ စီးပါဝင်သောစစ်ယာဉ်တန်းဖြင့်  ချင်းတောင်တန်းများပေါ်သို့ အရေးကြီးသော စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုကို စတင်ချီတက်လုပ်ဆောင်လာခဲ့ပြီး၊ လက်ရှိ ချင်းတော်လှန်ရေး အတွက် အရေးကြီးသော အလှည့်အပြောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ချင်းပြည်နယ်၏ မြောက်ဘက်စွန်းမှ စစ်အုပ်စုတပ်များ ချီတက်လာသည့် ဤစစ်ဆင်ရေးသည် တိုက်ပွဲကွင်း တစ်ခုထက်ပိုမိုသော ရည်ရွယ်ချက်ရှိသည့် အရာဖြစ်သည်—ဤသည်မှာ ချင်းလူမျိုးများ၏ တော်လှန်ရေးခံနိုင်ရည်၊ ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်များ၏ အင်အား၊ အထူးသဖြင့် ချင်းလူမျိုးများ၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို တွက်ချက်ထားသော စမ်းသပ်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ အန္တရာယ်ရှိသော ချီတက်မှု စစ်အုပ်စု၏ စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှု၏ အင်အားကို လျှော့တွက်မသင့်ပေ။ သို့သော် အသစ်ရရှိသော ထောက်လှမ်းရေးအချက်အလက်များအရ အင်အားကြီးမားသော စစ်တပ်အုပ်စုအဖြစ် ပေါင်းစပ်ထားပြီး တပ်အင်အားသည်…

Salai Htun Hla Kyaw တရွေချောင်းသည် မင်းပြားမြို့နယ်၊ မင်းကူးလမ်းအုပ်စု၏ အဓိက အသက်သွေးကြောမ ကြီးများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ မင်းကူးလမ်းအုပ်စုထဲမှ မြစ်ဖျားခံစီးဆင်းပြီး ဖုံသာအုပ်စုထဲ၌ ဖုံသာချောင်းအမည်ဖြင့် အနောက်ဘက်သို့ ဆက်လက်စီးဆင်းကာ ထိုမှတစ်ဆင့် ဒုံသားကျေးရွာအနီးတွင် လေးမြို့မြစ်ထဲသို့ စီးဝင်သွားသည်။ တရွေချောင်းကို ဒေသနေ ချင်းလူမျိုးများက တေလောင်ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ ချောင်းတလျှောက် ကမ်းပါးများပေါ်တွင် ကျေးရွာပေါင်း ၂၀ အထိ တည်ရှိလျှက်ရှိပြီး ၁၉ ရွာမှာ ချင်းလူမျိုးများ နေထိုင်သော ရွာများဖြစ်သည်။ ကျေးရွာအများစုသည် ဝါး (သို့မဟုတ်) သစ်များဖြင့် ဆောက်လုပ်ထားသည့် ခြေတံ‌ရှည်အိမ်များဖြင့် ပြည့်နှပ်နေတတ်ပြီး ၎င်းတို့ကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဒေသနေ ဌာနေချင်း လူ‌မျိုးများ၏ လူနေမှုဘဝ အခြေအနေအပြင် ဖွံ့ဖြိုးမှုနောက်ကျခြင်းများ၏ ပုံရိပ်များကိုပါ အထင်းသား တွေ့မြင်နိုင်သည်။…