ဆောင်းပါး

မိုင်မိုင်မန်းထာ ချင်းပြည်နယ်မှာ ချင်းလူမျိုးတွေရဲ့ အိမ်တိုင်းလိုလိုမှာ တူမီးသေနတ်တွေရှိပါတယ်။ချင်းပြည်နယ်ကို ဝင်ရောက်လာတဲ့ နယ်ချဲ့ဗြိတိသျှတပ်တွေကို ဇုန်ထောက်လို့ ခေါ်တဲ့ မီးခတ် တူမီး ချင်းသေနတ်တွေကို သုံးပြီး ခုခံတော်လှန်ခဲ့ကြောင်း၊လက်ရှိအချိန်ထိလည်း ချင်းပြည်နယ်မှာ ပထမ၊ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ခေတ်၊ကိုလိုနီခေတ်ကတည်းက သုံးစွဲခဲ့တဲ့ တူမီးသေနတ်တွေဟာ အခုချိန်အထိ အသုံးဝင်နေတုန်းပဲလို့ ရှေးချင်းလူကြီးတွေက ပြောပြဖူးပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက် တစ်နိုင်ငံလုံး စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သလို၊ ချင်းပြည်နယ်အတွင်း မြို့နယ်တွေ၊ ကျေးရွာတွေအထိ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေ အဆက်မပြတ် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ကာဖေဖော်ဝါရီလကုန်ကစပြီး စစ်တပ်ကလည်း လူထုဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေကို အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းတာ၊ဖိနှိပ်တာတွေတိုးလုပ်လာနေခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုအချိန်မှာ ချင်းပြည်နယ်၊မင်းတပ်မြို့နယ်ကလူငယ်တွေက ဒေသကာကွယ်ရေးအတွက် ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ -မင်းတပ်(CDF-Mindat) ကို ၂၀၂၁ မတ်လ ၁၂ ရက်မှာ စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်…

Salai Hsam Ko နိဒါန်း ဤဆောင်းပါးသည် ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့နယ်ရှိ ချင်းနှင့် ရခိုင်လူမျိုးများ၊ ထို့အပြင် CDF-ပလက်ဝနှင့် အာရက္ခတပ်တော် (AA) တို့ကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် ၂ ဖက် ဆက်ဆံရေးများကို ဆန်းစစ်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ ချင်းနှင့် ရခိုင်တို့ကြား ပဋိပက္ခများသည် ပလက်ဝဒေသကို အခြေခံသည့် တင်းမာမှုများကြောင့် လွန်ခဲ့သည့် ၁၀ နှစ်အတွင်း အမြစ်တွယ်လာခဲ့သည်။ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ၊ ချင်းနှင့် ရခိုင်လူမျိုးများ၏ ပြန့်နှံ့နေထိုင်မှုသည် ပြည်နယ်နှစ်ခုတွင် ဆင်တူသည်။ Narinjara သတင်းဌာန၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလကောက်ချက်အရ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လူဦးရေ ၃.၄ သန်းခန့်ရှိပြီး ၁၉၈၃ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ချင်းလူမျိုး ၆၄,၄၀၄ ဦး (ရခိုင်လူဦးရေ၏ ၄%)…

လွန်ခဲ့တဲ့ ၇ နှစ် 9-7-2018 (Monday) က ဆရာမ သစ်ဇင် ရေးသားခဲ့တဲ့ ချင်းပြည်နယ် ချင်းတောင်တန်း ချင်းလူမျိုးတို့ပါဝင်တဲ့ ကျောင်းဇာတ်လမ်းလေးတစ်ပုဒ် ကို ပြန်လည်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ Chin World Media (ချင်းပြည်နယ် ချင်းတောင်တန်း ချင်းလူမျိုးတို့ပါဝင်တဲ့ ကျောင်းဇာတ်လမ်းလေးတစ်ပုဒ်ပါ အားပေးဝေဖန် ဖြည့်စွက်ပေးကြပါဦး) 9-7-2018 (Monday ) By Thit Zin တိမ်တွေနေတဲ့အရပ် မြူတွေဝေတဲ့အရပ် မိုးတွေသည်းတဲ့အရပ် နှင်းတွေမစဲတဲ့အရပ် ပန်းတွေပွင့်တဲ့အရပ် အလွမ်းတွေသင့်စေတဲ့အရပ် အရာအားလုံးနှင့်ပြည့်စုံနေသောအရပ် ချစ်ရသူတို့ချစ်သောအရပ် ***@@နွယ် ချင်းပြည်ကြီး ကို ချစ်သည် ။အထက်တန်းကျောင်းသူဘဝ ချင်းပြည်ဆိုတာဘာမှန်းမသိခင်ကတည်းက ချစ်သည်။ သိခဲ့ရတာကတော့ တောအလှ တောင်တန်း အလှများနဲ့အင်မတန်မှအချမ်းဓာတ်လွန်ကဲလှတဲ့ပြည်နယ်ကြီးပေါ့ ။ချင်းတိုင်းရင်းသားတွေကလည်း သိပ်ကို ရိုးသားပွင့်လင်းကြသည်ဆိုပဲ။ ထိုကဲ့သို့ချစ်ခဲ့ရသော ချင်းပြည်ကို transfer…

ကိုဇံ(ချင်းတောင်) “ချင်းပြည်နယ်တွင် ဝဥ စိုက်ခင်း ဧက ၁၂၀၀၀ ရှိကြောင်း” စစ် ကောင်စီခန့် ချင်းပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာဝုန်ဆွန်းထန်ဟာ မတ်လ ၁၁ ရက်က ဟားခါးမြို့ရှိ ချင်းပြည်နယ်အစိုးရရုံး၊ အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေးဦးစီး ဌာန အစည်းအဝေး ခန်းမမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ဝဥတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်လုပ်ငန်းအတွက် စက်အသေးစား(၄)မျိုး (၁)စုံအား စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ အခြေခံသမဝါယမအသင်း (၃)သင်း၏ အမှုဆောင်များထံသို့ Pilot Project အနေဖြင့် လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခြင်း အခမ်းအနားမှာ အမှာစကားပြောကြားရာမှာ ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ တဖက်တွင်လည်း ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ ရာဇဝတ်မှု နှိမ်နင်းရေးအဖွဲ့ (UNODC),UNODC (United Nation Office on Drugs & Crime) ရဲ့ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့မှာ…

မိုင်မိုင်(ဇလပ်မြေ) ထွက်ပေါက်တစ်ခုအဖြစ် စစ်ကောင်စီကကြိုးပမ်းအားထုတ်နေတဲ့၂၀၂၅ ရွေးကောက်ပွဲဟာ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကိုအနည်းနဲ့အများတော့အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိလာတော့မှာပါ။ “အားလုံးသိရှိပြီးဖြစ်သည့်အတိုင်း ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီး ကျင်းပနိုင်ရန်အတွက် လိုအပ်သည့် ပြင်ဆင်မှုများကိုလည်း စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေပြီ ဖြစ်ကြောင်း၊ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသည့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို မဖြစ်မနေ ကျင်းပပြုလုပ်ပေးသွားမည် ဖြစ်သည့်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲ အောင်မြင်စွာ ကျင်းပနိုင်ရေး အစိုးရနှင့်ပြည်သူ တက်ညီလက်ညီ ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားကြရန် လိုအပ်သည်ကို ပြောကြားလိုတယ်” လို့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က မတ် ၁၆ ရက်က နေပြည်တော်မှာပြုလုပ်တဲ့ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့ ရရှိသူတွေကို ဆုချီးမြှင့်တဲ့ အခမ်းအနားမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို အခုနှစ် ၂၀၂၅ ဒီဇင်ဘာလ ဒါမှမဟုတ် လာမယ့်နှစ်ဆန်း ဇန်နဝါရီလမှာ ကျင်းပမယ်လို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကရုရှားနိုင်ငံနဲ့ ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွေကို မတ် ၃ ရက်မှ ၉ ရက်အထိ တပတ်ကြာ သွားရောက်ခဲ့ချိန်မှာ…

Samchomun (ဆမ်ချိုမွန်း) ‌‌  စစ်ကောင်စီက စစ်မှုမထမ်းမနေမရ ဉပဒေကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် အတည်ပြု ပြဌာန်းလိုက်သည်။  ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေး ၊ စစ်ရေး ၊ စီးပွားရေး မတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် မိသားစုစားဝတ်နေရးနှင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ခက်ခဲကျပ်တည်းလာခြင်း ၊ စစ်တပ်၏ နေ့စဉ်ရက်ဆက် ဖမ်းဆီးနေမှု များကြောင့် ရသည့်နည်းလမ်းဖြင့် ပြည်ပထွက်ရန်  လူငယ်များ စဉ်းစားလာကြသည်။ ထို စိုးရိမ်ကြောင့်ကြမှုများကြောင့် မြန်မာပြည်ကို စွန့်ခွာတိမ်းရှောင်ရန် ကြိုးစားနေသူများထဲတွင် အောင်မိုး(အမည်လွှဲ)  အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ အောင်မိုး (အမည်လွှဲ) သည် အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု (Civil Disobedience Movement-CDM) တွင် ပါဝင်ခဲ့သည့် အင်ဂျင်နီယာ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ဝန်ထမ်းအဖြစ်မှ ထုတ်ပယ်ခြင်း (Removal)…

၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံမှာစစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအင်အားကောင်းလာတဲ့ ချင်းပြည်နယ်မှာ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေနဲ့ မြို့ချင်းဆက်လမ်းမတွေမှာ တိုက်ပွဲတွေ ခဏခဏဖြစ်တဲ့အပြင်ဆီဈေးတွေအဆမတန်တက်တဲ့ အခြေအနေမှာ ပြည်မနဲ့ ချင်းပြည်ကြားသွားလာရတဲ့ယာဉ်စီးခဈေးနှုန်းတွေဟာ သိန်းဂဏန်းအောက်ဈေးနှုန်းမရှိတော့တာကြာပါပြီ။ ဒါတောင်တိုက်ပွဲတွေအခြေအနေအပေါ်မူတည်ပြီး ခရီးသွားလာရေးက ပုံမှန်အနေအထားမှာမရှိပါဘူး။ ဒီသိန်းဂဏန်းကုန်ကျစရိတ်ဟာ အကြမ်းဖျင်း ချင်း တောင်က ဟားခါး၊တီးတိန် မြို့ တွေနဲ့ ကလေးမြို့အကြား ကုန်ကျစရိတ်သာဖြစ်ပြီး က လေး မြို့ကနေ ရန်ကုန်မြို့ကို စီးရတဲ့ လူ ၁ ယောက်စာ  ခရီး တကြောင်းစာ လေယာဉ်စီးခ ၅ သိန်း ဝန်းကျင်ကုန်ကျတာမပါသေးပါဘူး ။ မြို့နယ် ၉ မြို့နယ်ရှိတဲ့ ချင်းပြည်နယ်မှာ  လက်ရှိမှာပလက်ဝ၊မတူပီ၊မင်းတပ်၊ကန်ပက်လက်၊တွန်းဇံမြို့နယ်တို့ကို ချင်းလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအင်အားစု တွေနဲ့ AA က သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားပြီးထန်တလန်နဲ့ဖလမ်းမြို့တွင်းမှာ အပြင်းအထန်တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားလျက်ရှိကာ ဟားခါးနဲ့တီးတိန်မြို့ ၂ မြို့ကိုသာစစ် ကောင်စီကထိန်းချုပ်နိုင်ပါတော့တယ်။…

++++++++++++++++++++++++++++++++++++Salai Van Cung Lian (UK)ချင်းအမျိုးသားနေ့သမိုင်းအကြောင်းပြောကြားရာတွင် ကန်ပက်လက်အရေးခင်း (ဒါဘာပွဲ)ဟာ ၁၉၃၈ဟုလည်းကောင်း၊ ၁၉၃၉ဟုလည်းကောင်း၊ ၁၉၄၀ဟုလည်းကောင်း ခုနှစ်များ ကွဲလွှဲနေသည်ကို သတိထားကြမည်ထင်ပါသည်။ တက်လာသည့်လူဦးရေသည်လည်း ၃၀၀၀၊ ၂၀၀၀၊ ၁၀၀၀ စသည်ဖြင့် တစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက် ပြောဆိုပုံမတူညီကြပေ။ နောက်ပြီး ဦးဝမ္မသူးမောင်းနှင့် ချင်းအမျိုးသားများစည်းလုံးညီညွတ်ရေးအဖွဲ့ (ခ.မ.ည.ဖ) အဖွဲ့ဝင် ၉ ဦးကိုလည်း ၁၉၃၉ ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီလ(၂၀)ရက်နေ့တွင် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားကြောင်း အစရှိသဖြင့် ကွဲလွဲနေကြသည်။ ဤအကြောင်းအား စုံးစမ်းနိုင်ရန်အတွက် လန်ဒန်မြို့ရှိ The British Library နှင့် ရန်ကုန်မြို့ရှိ အမျိုးသားမော်ကွန်းဌာန များသို့ သွားရောက်လေ့လာခဲ့ပါသည်။ မိမိသည် ဗြိတိသျှတို့ရေးသားထားသော အစီရင်ခံစာ များသည်သက်သေအခိုင်လုံဆုံးဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်မိပါသည်။ ကန်ပက်လက်ဒါဘာပွဲအကြောင်းနှင့်ပက်သက်ပြီး ထိုအချိန်ကမကွေးတိုင်းဝန်တော်ရှင်မင်း Mr.McCraken ၏အစီရင်ခံစာ (NAD: IAO-6110…

မလေးရှားအစိုးရအနေနဲ့ သူ့နိုင်ငံတွင်းရောက်ရှိနေတဲ့ ဒုက္ခသည်များအတွက် ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) နဲ့ မလေးရှားအစိုးရဆီတရားဝင်မှတ်ပုံ တင်ထားသူတွေကို တရားဝင်အလုပ်လုပ်ခွင့်နဲ့ လူမှုရေးဆိုင်ရာ အကူအညီများပေးအပ်ဖို့ စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံတကာဒုက္ခသည်တွေကိုည်ခေါ်ဆိုမှုဆိုင်းငံ့ထား ကြောင်း ကြေညာပြီးသုံးပတ်မြောက်အကြာမှာ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ်ရုံး ဝန်ကြီး ဒေါက်တာ Zaliha Mustafa ကပြောဆိုလာတာဖြစ်ပါတယ်။ “လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအရ မလေးရှားဟာ မြန်မာနိုင်ငံက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေက ဒုက္ခသည်တွေကို လူမှုရေးအကူအညီတွေ ထပ်တိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ အစိုးရက ဒီအဖွဲ့တွေကို တတိယနိုင်ငံမှာ အခြေချနေထိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် မူလနိုင်ငံကို မပြန်ခင်ထိ တည်ဆဲဥပဒေတွေနဲ့အညီ အစိုးရက ယာယီနေထိုင်ခွင့်ပြုထားပါတယ်” လို့ ဒေါက်တာ Zaliha Mustafa ကပြောပါတယ်။ ကဏ္ဍအသီးသီးအလိုက် အလုပ်သမားလိုအပ်ချက်များနဲ့အခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး မလေးရှားရှိဒုက္ခသည်များကိစ္စနဲ့ သီးခြားအချက်များကို ဆွေးနွေးပြုပြင်နေဆဲဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဓိကတော့ UNHCR ရုံးနဲ့ မလေးရှားအစိုးရဆီ…

ကိုဇံ (ချင်းတောင်) ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဘိန်းစိုက် ရာသီအတွက် ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ ရာဇဝတ်မှု နှိမ်နင်းရေးအဖွဲ့ (UNODC)၏ စစ်တမ်းရလဒ် ထုတ်ပြန်ချက် အရ ချင်းပြည်နယ်မှာဘိန်း စိုက်ပျိုးမှု ၁၈% မြင့်တက် သွားကြောင်း အားလုံး သိရှိပြီး ဖြစ်မည်ထင်ပါသည်။ UNDOC ၏ စစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့သည့် ဒေသများကို ကြည့်လိုက်မည် ဆိုပါက ချင်းပြည်နယ်တွင် တွန်းဇံမြို့နယ်ကို အဓိကထားလေ့လာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ စာတမ်း ထဲတွင်လည်း “ချင်းပြည်နယ် တွင် တွန်းဇံမြို့ မြောက်ဘက်ရှိ တောင်ကုန်းများတွင် စိုက်ပျိုးမှု သိပ်သည်းဆ မြင့်မား နေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်” ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။တီးတိန်မြို့နယ်၊ လေသာတောင်တန်း အရှေ့ဘက် ခြမ်း နှင့် ပတ်သက်ပြီး လေ့လာထားတာမျိုးမရှိသေးသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ ဘိန်းစိုက်ရာသီ မြန်မာ…