2025

ချင်းပြည်နယ်မှာ ၂၀၂၁ခုနှစ် ကနေ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အထိ ၄ နှစ်နီးပါးအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်ရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရပ်သားချင်းလူမျိုး ၁၁၆ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး ၂၄၂ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ ချင်းလူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့ (CHRO) က ၂၀၂၅ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်နေ့မှာ သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။ လေးနှစ်အတွင်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဘာသာရေးအဆောက်အဦး ၂၅ခု ၊ စာသင်ကျောင်း ၂၂ ခု၊ ကျန်မာရေးအဆောက်အဦး ၈ခု နဲ့ ဘုန်းကြီး ကျောင်း ခုနှစ်ခု တို့ အပါ အ၀င်အဆောက် အအုံ ၄၁၂ ခု ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ‌ချင်းပြည်နယ်မှာ အရပ်သားတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ၄ နှစ်နီးပါးအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်ဟာ လေကြောင်းကနေ အကြိမ် ၈၆၀ ကျော်…

ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်။ ၂၀၂၅ နှစ်သစ်ကူးနေ့ ဇန်နဝါရီ ၁ ရက် မနက် က စပြီး တီးတိန်မြို့နယ် ကနေဒီတောင်ထိပ် အနောက်ဘက် တောင်ကြော တဝိုက်ရှိ ကလေး-တီးတိန် လမ်းပိုင်း တချို့မှာ ကွန်ဂရစ်လမ်းမ ပေါ်မှာ နှင်းများ ခဲနေခြင်းကြောင့် လမ်းချောကာ ယာဉ်သွားယာဉ်လာများလမ်းကြောင်း ထိန်းသိမ်းမောင်းနှင်ရန် ခက်ခဲတဲ့ပြဿနာများ ကြုံတွေ့ နေရတယ်လို့ ဒေသခံများ ထံမှ သိရှိရပါတယ်။ “နှစ်သစ်ကူးတဲ့ ညက စပြီး အအေးတွေ ပိုလာတယ်။ ကနေဒီတောင်ထိပ်ရဲ့ အနောက်ဘက် အောက်နား မှာ ရှိတဲ့ Dollam စခန်း တဝိုက်မှာ နှင်းတွေ ခဲတဲ့ အထိပဲ။ ရေတွေ ကွန်ဂရစ် လမ်းမပေါ် ခဲတော့ ချော နေပြီး ဆိုင်ကယ်တွေဆို…

ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်။ ချင်းပြည်နယ်၊ ဖလမ်းမြို့တိုက်ပွဲမှာ စစ်ကူပို့ခံရပြီး လူစုကွဲထွက်ပြေးလာတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်သား (၄) ဦးကို ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်နေ့မှာ ချင်းတောင်ခြေကလေးမြို့နယ်မှာ ကလေးပြည်သူ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးရမိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကလေးပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးရမိတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၄ ဦးတို့ဟာ ကလေးမြို့ (၈၉) တပ်ရင်းက တပ်ကြပ်၊ ဒုတပ်ကြပ်နဲ့ တပ်သားနှစ်ဦးတို့ ဖြစ်တယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့နဲ့ မဟာမိတ်ပူးပေါင်းအဖွဲ့က ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ ဖလမ်းမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကူပို့ခံရတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေဟာ အရပ်ဝတ်လဲပြီး ချင်းတောင်ကနေ မိုင် ၇၀ ကျော်အကွာအဝေးရှိတဲ့ ကလေးမြို့ဘက်ကို ပြန်ထွက်ပြေးတဲ့သူအမြောက်အများ ရှိနေတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း ဖလမ်းမြို့မကျရေးအတွက် လေကြောင်းကနေ အပြင်းအထန်ခုခံကာကွယ်နေသလို လေကြောင်းကနေတဆင့်စစ်ကူပို့တာတွေလည်း လုပ်နေတဲ့အကြောင်းသိရပါတယ်။ ဖလမ်းမြို့ကို ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့နဲ့…

ဇန်န၀ါရီလ ၃ ရက်။ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၊လောင်တလိုင်ခရိုင်နယ်မြေဟာပထဝီအနေအထားအရမီဇိုရမ်ပြည်နယ်မှာအကြီးဆုံးခရိုင်တစ်ခုဖြစ်ပြီး လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးအရ ကုန်းကြောင်း (သို့)ရေကြောင်းနဲ့သာသွားလာနိုင်တဲ့ ကျေးရွာအများကြီးရှိနေတာကြောင့် ချင်း(မြန်မာ)ဒုက္ခသည်များကိုဆန့်ဖြန့်ဝေရာမှာ ကြန့်ကြာမှုများရှိတယ်လို့လောင်တလိုင်ခရိုင်အစိုးရတာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကပြောပါတယ်လို့The Timesof India က ဇန်နဝါရီလ (၂) ရက်နေ့မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ ယခုနှစ်ဆန်းပိုင်းဆန်ထောက်ပံ့မှုကို မြန်မာနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှစ်နိုင်ငံတို့နဲ့နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေတဲ့ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တောင်ပိုင်း လောင်တလိုင်ခရိုင်အတွင်းအုပ်ချုပ်ရေးတာဝန်ရှိသူများက စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်များအတွက်ဆန်များထောက်ပံ့ ေနပါတယ်။ စစ်ဘေးရှောင်ဒုက္ခသည်တစ်ဦးက “ တစ်ဦးကို ဆန် ၃၁.၅ ကီလိုဂရမ် ရရှိတယ်”လို့ပြောပါတယ်။ အစိုးရတာဝန်ရှိသူတစ်ဦးကလည်း “ အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေက ဆန်တန်ချိန်ပေါင်း ၁၅၂၆တန်ထောက်ပံ့ပေးတာဖြစ်ပြီး ဒုက္ခသည်ပေါင်း ၈၀၂၀ ဦး ကိုအခမဲ့ဝေမျှပေးတာဖြစ်တယ်”လို့ပြောပါတယ်။ ယခုနှစ် ၂၀၂၅ ဆန်းပိုင်း ဆန်အခမဲ့ထောက်ပံ့မှုကို မီဇိုရမ်ပြည်နယ်၊ လောင်တလိုင်ခရိုင်အတွင်းစစ်ဘေးရှောင်လာတဲ့ ချင်းပြည်နယ်အတွင်းက စစ်ဘေးရှောင် ၅၉၂၂ ဦးနဲ့ မြန်မာ -ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်နယ်စပ် စစ်တကောင်းတောင်တန်းဒေသက စစ်ဘေးရှောင်လာသူ…

ဇန်နဝါရီလ ၂ ရက်။ ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက်နေ့ နှစ်သစ်ကူးည ၇ နာရီခန့်က စပြီး ကလေးမြို့ ကြုံ့သုံးပင်ရပ်ကွက်က သက်တမ်း နှစ် ၆၀ ကျော်ရှိတဲ့အထကကျောင်းဆောင်မီးလောင်ပြာကျခဲ့ကြောင်း၊မီးလောင်ပြာကျသွားတဲ့ ကြုံ့သုံးပင် ရပ်ကွက်ရှိ တွဲဖက် အထက်တန်း ကျောင်းဆောင်ဟာ ၁၉၆၀ ခန့်မှာ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ ပျဉ်ထောင် နှစ်ထပ် ကျောင်းဆောင် ဖြစ်ကာ နှစ်ပေါင်းစွာ ကလေးမြို့ဒေသခံများပညာသင်ခဲ့ရာကျောင်းမီးလောင်တာဖြစ်လို့စိတ်မကောင်းဖြစ်ရကြောင်း ကလေးမြို့ ဒေသခံများရဲ့ ပြောပြချက်အရ သိရှိရ ပါတယ်။ “အရင် Seventh Day Adventist အသင်းတော်ရဲ့ ကျောင်း ပါ။ ပြည်သူပိုင် သိမ်းတော့ အစိုးရ ကျောင်း ဖြစ်သွား တာပါ။ မီးလောင်တဲ့ အဆောင် ကို ၁၉၆၀ လောက်က SDA အသင်းတော်ကနေ…

ဇန်နဝါရီလ ၂ ရက်။ ချင်းပြည်သူတွေ လိုလားတောင့်တတဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ချင်းပြည်သစ် ထူထောင်နိုင်ရေး သန္နိဌာန်နဲ့ မဆုတ်မနစ် ဆက်လက်ပြီး မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေ ဆင်နွဲသွားဖို့ တိုက်တွန်းတဲ့အကြောင်း ကြားကာလချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (ICNCC) ရဲ့ ဇန်နဝါရီလ (၁) ရက်နေ့ နှစ်သစ်ကူးသဝဏ်လွှာမှာ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်ဟာ ချင်းတစ်မျိုးသားလုံးအတွက် အပြီးသတ်အောင်ပွဲခံမည့်နှစ် ဖြစ်စေဖို့ အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ကြောင်းနဲ့ ပြည်သူပြည်သားအားလုံး ဘေးရန်ကင်း၍ ကျန်းမာလုံခြုံစွာ အောင်ပွဲများနဲ့အတူ ပါဝင်ဆင်နွှဲနိုင်ပါစေလို့လည်း ကြားကာလ ချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံ ကောင်စီ(ICNCC) က ဆိုပါတယ်။ ချင်းလက်နက်ကိုင် (၆) ဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ ချင်းကာကွယ်ရေး – မင်းတပ် (CDF – Mindat)၊ ချင်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ် (CNO/CNDF)၊ ဇိုမီးဖက်ဒရယ်အစည်းအရုံး (ZFU/ PDF – Zoland)၊ ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်…

ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်။ တီးတိန်မြို့မှာ ချင်းညီနောင် အဖွဲ့မှ မြို့သိမ်း တိုက်ပွဲ ဖော်ဆောင်လာမှာကို စိုးရိမ်ပြီး ဒီဇင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့ကစပြီး တီးတိန်မြို့ခံပြည်သူအတော်များများဟာ ၄င်းတို့ပိုင် ပစ္စည်းများကို တခြား လုံခြုံတဲ့ ဒေသများ နှင့် ကျေးလက်ဒေသများသို့ ရွေ့ပြောင်း နေကြကြောင်း တီးတိန်မြို့ခံ များ ထံမှ သိရှိရပါတယ်။ “ခရစ္စမတ်နေ့ နောက်ပိုင်းမှာ ပစ္စည်းရွေ့တာပါ။ လူတွေကတော့ စွန့်ခွာ ရွေ့ပြောင်းတာမျိုး သိပ်တော့ မရှိသေးဘူး။ လေးလံတာရယ်၊ ဝန်ကျယ်တာရယ် ကြောင့် ရွေ့ပြောင်း ရ ခက်ခဲတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ရွေ့ကြတာ ပိုများ ပါတယ်” လို့ တီးတိန်မြို့ခံ တစ်ဦးက ပြောပြပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလကုန်ပိုင်းမှာ မင်းတပ် နှင့် ကန်ပက်လက် မြို့ နှစ်ခုကို…

ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်လာလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီမှ ထုတ်ပြန်သော ၂၀၂၄ ခုနှစ် လူဦးရေ နှင့် အိမ်အကြောင်းအရာသန်းခေါင်စာရင်းရဲ့ ရှေ့ပြေး လူဦးရေ စာရင်း အစီရင်ခံမှာ ချင်းပြည်နယ် လူဦးရေကို ၃၇၃,၀၂၄ ဦး အဖြစ် ဖော်ပြထားရာ လွန်ခဲ့သော ၁၀ နှစ်က ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်း အရ ဖော်ပြထားသည့် ၄၇၈,၈၀၁ နှင့် ယှဉ်ကြည့်ပါက လူဦးရေ ၁ သိန်း နှင့် ၅ ထောင်ကျော် လျော့ကျ သွားကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် လူဦးရေ နှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင် စာရင်းမှ ရရှိသော ရှေ့ပြေး လူဦးရေ…

ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်ဟာ ချင်းအမျိုးသားစည်းလုံးညီညွှတ်ရေး အခိုင်အမာ အုတ်မြစ်ချနိုင်တဲ့ နှစ် ဖြစ်ဖို့ အားလုံးစုပေါင်း ကြိုးစားဆောင်ရွက်ကြရန် တိုက်တွန်းလိုတယ်လို့ ဒီကနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ Chinland Council ရဲ့ နှစ်သစ်ကူး သဝဏ်လွှာမှာ Chinland Council ဥက္ကဌ Pu Zing Cung ကတိုက်တွန်းပြောကြားသွားပါတယ်။ ချင်းလူမျိုးတွေအကြား အမြင်မတူညီမှုတွေရှိခဲ့ပါက ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပြီး အဖြေရှာရပါမယ် အားလုံးလက်ခံနိုင်တဲ့ အဖြေရှာဖွေခြင်းဖြင့် Chinland ပြည်သူများအကြား အမြင်ကင်းကင်းရှင်းရှင်းနဲ့ Chinland တည်ဆောက်ရေးကို ဖော်ဆောင်ကြရမှာဖြစ်ပြီး ဒါဟာ အောင်မြင်မှုရဲ့ သော့ချက်လို့ နှစ်သစ်ကူး သဝဏ်လွှာမှာ ချင်းလဲန်းကောင်စီ (CC) ဥက္ကဌ Pu Zing Cung ကဆိုပါတယ်။ ဒီကနေ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို…