June 2025

ဇွန်လ ၂၂ ရက်။ အမေရိကန်လေတပ်က အီရန်နိုင်ငံရှိ နျူကလီးယားစခန်းသုံးခုဖြစ်တဲ့ Fordow, Natanz နဲ့ Esfahan တို့ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုအပြီးမှာ အီရန်နဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးထူထောင်ရန် အချိန်တန်ပြီလို့ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အိမ်ဖြူတော်တွင် လေးမိနစ်ဝန်းကျင်အကြာ မိန့်ခွန်းပြောကြားရာမှာ ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်က “အောင်မြင်တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ပြီးမြောက်အောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်လေယာဉ်အားလုံးလည်း အီရန်လေပိုင်နက်ပြင်ပကို ပြန်လည်ရောက်ရှိပြီး ဘေးကင်းစွာ အိမ်ပြန်လမ်းမှာရှိနေကြပါပြီ” လို့ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ယခုတိုက်ခိုက်မှုမှာ အမေရိကန်ရဲ့ ကြီးမြတ်တဲ့ အမေရိကန်စစ်သည်တော်များကို ဂုဏ်ပြုကြောင်း၊ ဤကမ္ဘာပေါ်တွင် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ အခြားမည်သည့်စစ်တပ်မျှမရှိကြောင်း၊ ယခုပင် ငြိမ်းချမ်းရေးထူထောင်ရန် အချိန်တန်ပြီဖြစ်ကြောင်း သူ့ရဲ့မိန့်ခွန်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အစ္စရေးနဲ့အီရန်စစ်ပွဲအကြား အမေရိကန်ရဲ့ပါဝင်လာမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တော်နီယို ဂူတာရက်စ်က ”အခုပဋိပက္ခဟာ ထိန်းမနိုင် သိမ်းမရ…

ဇွန်လ ၂၁ ရက်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မဏိပူရ်ပြည်နယ်ရှိ ဒေသခံ ကူကီး/ဇို/ချင်းအမျိုးသမီးတစ်ဦး အသတ်ခံရမှုကို ကန့်ကွက်တဲ့အနေနဲ့ အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းနှစ်ဖွဲ့ရဲ့တောင်းဆိုမှုအရ  ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ခရိုင် (၃) ခုမှာ လူမှုဘ၀နေ့စဉ်လှုပ်ရှားမှုများနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လုပ်ငန်းများကို သောကြာနေ့ကစပြီး ရပ်ဆိုင်းထားလိုက်တယ်လို့ The Mizoram Post က ဒီကနေ့ ဖော်ပြပါတယ်။ မဏိပူရ်ပြည်နယ် Kangpokpi၊ Churachandpur၊ Tengnoupal နဲ့ Chandel ခရိုင်များရှိ ဆိုင်များ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ ပညာရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ ဘဏ်များနဲ့ အစိုးရရုံးများပါ ပိတ်ထားခဲ့ပါတယ်။ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များအနေနဲ့ ဒေသတည်ငြိမ်ရေး ထိန်းသိမ်းရန် ၎င်းတို့၏ယာဉ်များဖြင့်လှည့်လည် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည်ကို တွေ့ရသော်လည်း ပုဂ္ဂလိကယာဉ်များ ပြေးဆွဲခြင်းမရှိဘူးလို့သိရပါတယ်။ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်များဖိုရမ် (ITLF) က Churachandpuri ခရိုင်Langchingmanbi ရွာသူကြီး၏ ဇနီးဖြစ်သူ Hoikohling သေဆုံးမှုကို ကန့်ကွက်သောအားဖြင့် Churachandpuri ခရိုင်တွင်း အဝင်အထွက်များ အကန့်အသတ်မရှိ ပိတ်ဆို့ရန် တောင်းဆိုထားသလို မျိုးနွယ်စုစည်းလုံးညီညွတ်ရေး ကော်မတီ (CoTU) ကလည်း ဆာဒါတောင်တန်းများနေထိုင်သူများ အနေနဲ့ ဇွန်လ ၂၀ ရက်၊ သောကြာနေ့ ၊ နေ့လည် ၁ နာရီမှစတင်ပြီး Kangpokpi ခရိုင်တွင်း ၂၉ နာရီကြာ ဒေသတွင်းအဝင်အထွက်များကိုပိတ်ဆို့ရန် တောင်းဆိုထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ITLF က ဗဟိုအစိုးရကို အသက်အန္တရာယ် ကာကွယ်ရေးအတွက် ခိုင်မာသော ဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သလို CoTU ကလည်း သတ်ဖြတ်မှုအတွက် တာဝန်ရှိသူများကို အရေးယူရန်၊ မျိုးနွယ်စုများ၏ အသက်အန္တရာယ်နှင့် နယ်မြေများကို ကာကွယ်ရန် ဗဟိုအစိုးရထံမှ ခိုင်မာသော အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ရန်၊ ကြားခံဇုန် သဘောတူညီချက်များ ထပ်ခါတလဲလဲ ချိုးဖောက်မှုများအပေါ် လွတ်လပ်စွာ စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် စတဲ့ အချက်များကို တောင်းဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ မဏိပူရ်ပြည်နယ်၊ ချူရာချန်ပူရ် မှာ ဇွန်လ ၁၉ ရက် ကြာသပတေးနေ့က လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ အမည်မသိလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အကြား အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုအတွင်း Langchingmanbi ရွာသူကြီး၏ ဇနီးဖြစ်သူ ကူကီး-ဇိုလူမျိုးအမျိုးသမီး Hoikohling အသက်သေဆုံးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဇွန်လ ၂၁ ရက်။ ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ ကမ္ဘာဒုက္ခသည်များနေ့မှာ ဒုက္ခသည်များရသင့်ရထိုက်တဲ့ အခွင့်အရေးရဖို့အတွက် ချင်းဒုက္ခသည်ကော်မတီ (CRC)-နယူးဒေလီ ဦးဆောင်မှုနဲ့ မနေ့ ဇွန်လ ၂၀ ရက်နေ့ နေ့လည် ၂ နာရီမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ၊ နယူးဒေလီမြို့၊ဂျန်တားမန်းတားရပ်ကွက်မှာ စစ်ဘေးရှောင် မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက ဆန္ဒပြတောင်းဆိုခဲ့ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ၁၉၅၁ ခုနှစ်ကနေ စတင်ကျင်းပခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာဒုက္ခသည်များနေ့သည် ၂၀၂၅ နှစ်မှာ နှစ်ပေါင်း (၇၄) နှစ် တိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်ပေမယ့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ခိုလှုံနေသူအများစုကို ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) က ဒုက္ခသည် အဆင့်အတန်းအသိအမှတ်ပြုရန်ပျက်ကွက်တာ၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးနှင့် လူမှုဖူလုံရေးကိစ္စတွေမှာ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှု မလုံလောက်တဲ့ အခြေအနေများဖြင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့လည်း ချင်းဒုက္ခသည်ကော်မတီ (CRC) နယူးဒေလီ…

ဇွန်လ ၂၀ ရက်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မဏိပူရ်ပြည်နယ်၊ ချူရာချန်ပူရ် မှာ ဇွန်လ ၁၉ ရက် ကြာသပတေးနေ့က လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ အမည်မသိလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အကြား အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုအတွင်း ကူကီး-ဇိုလူမျိုးအမျိုးသမီးတစ်ဦး အသက်သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ Mizoram News ကဒီကနေ့ ဇွန်လ ၂၀ ရက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုတွေကြားသေဆုံးသွားသူဟာ Langchingmanbi ရွာသူကြီးရဲ့ ဇနီးဖြစ်သူ Hoikholhing ဖြစ်ပြီး  ကျည်ဆံဒဏ်ရာနဲ့ သေဆုံးနေတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ သူမရဲ့ ရုပ်အလောင်းကို ချူရာချန်ပူရ်ခရိုင်ဆေးရုံကို ပို့ဆောင်ပြီး ရင်ခွဲစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ခရိုင်တာဝန်ရှိသူတွေက တရားခံကို ဖမ်းဆီးရနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းနေဆဲဖြစ်ပြီး ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ အတည်မပြုနိုင်သေးတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို ဖြန့်ဝေခြင်းမပြုလုပ်ဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ယခုဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကူကီးအမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်း (KWOHR) က “ ယခုဖြစ်စဉ်ဟာ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုနဲ့ ကူကီးလူမျိုးအပေါ် တမင်ပစ်မှတ်ထားအကြမ်းဖက်မှုရဲ့ အသိပေးချက်အဖြစ်သတ်မှတ်ပြီး အဆိုပါအမျိုးသမီးကို Meitei စစ်သွေးကြွတွေက ပစ်သတ်တာ” လို့ထုတ်ပြန်ချက်မှာ စွပ်စွဲထားပါတယ်။ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်များဖိုရမ် (ITLF) က ယခုကဲ့သို့…