ချင်းပြည်သတင်း

ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွက် ပေးအပ်တဲ့ Global Human Rights Defenders Award(လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်သူဆု)ကို ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (CHRO) အဖွဲ့က အစီအစဉ်ညွှန်ကြားရေးမှုးဖြစ်သူ Salai Mang Hre Lian (ဆလိုင်းမန်ဟရဲလျန် ) က ရရှိသွားပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် Salai Mang Hre Lian ဟာ CHRO ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး မှတ်တမ်းပြုစုရေးအဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး မြန်မာစစ်အစိုးရ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ဆိုးရွာတဲ့ရက်စက်မှုတွေကို ဖော်ထုတ်ရာမှာ အဓိကတာဝန်ယူခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ဦးဆောင်မှုအောက်မှာ CHRO ဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေ၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ တခြား ပြင်းထန်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများဆိုင်ရာအထောက်အထားတွေကို စနစ်တကျ…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်။ ကလေးမြို့မှ ချင်းတောင်သို့ ဆန်အိတ်များ အိတ်အလိုက်သယ်ဆောင်ခွင့်ကို ဩဂုတ်လ ကစပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဂိတ်မှ ပိတ်ပင်ခဲ့တာ ၃ လကျော်လာပြီ ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ အချိန်အထိ အပြည့်အဝ ဖြေလျော့ ပေးခြင်း မရှိသေးကြောင်း ကလေးမြို့ ဒေသခံတွေ ဆီမှ သိရှိရပါတယ်။ “ဆန်အိတ်တွေ သယ်ယူခွင့် ပြုလိုက် ပါပြီ ဆိုတဲ့ အမိန့် ကြေငြာချက်မျိုး အခုထိ မရှိသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် အရင်လို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် တားမြစ်တာမျိုး တော့ မလုပ်တော့ဘူး” လို့ ကလေးမြို့မှ ယာဉ်မောင်းတစ်ဦးက Chin World ကို ပြောပြပါတယ်။ “ဆန်အိတ်မိရင် ကားပေါ်ကနေ ပြန်ချခိုင်း တာမျိုး ရှိတတ်တယ်။ တခါတလေဆို မြို့ထဲကို ပြန်ပို့ ခိုင်း…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်။ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ တမူးမြို့မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလကစလို့ စစ်မှုထမ်းဖို့ အိမ်တိုင်ရာရောက် စာပေးပို့ပြီးခေါ်နေတာကြောင့် ဒေသခံလူငယ်၊ လူလတ်ပိုင်းအားလုံးနီးပါး ဘေးလွတ်ရာထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြရတယ်လို့ တမူးဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။ တမူးမြို့နေဒေသခံတစ်ဦးပြောတာက “စစ်မှုထမ်းအပတ်စဉ် ၃ အထိတော့ စိတ်အားထက်သန်တဲ့သူတွေက သူတို့ဘာသာ သူတို့ နာမည်စာရင်းပေးပြီး ဝင်ကြတာဖြစ်တော့ အဲဒီအချိန်ထိ ဒေသခံတွေက စစ်မှုထမ်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိပ်သတိမထားမိကြသေးဘူး အဲဒီနောက်ပိုင်းတော့ နာမည်စာရင်းတွေ အိမ်တိုင်ယာရောက် ကောက်တာတွေ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလကနေ ပြန်လုပ်နေတာတွေကြောင့် လူငယ်တော်တော်များများ ထွက်ပြေးနေကြရတယ် ကျနော်မိတ်ဆွေထဲက ကလေး ၅ လသားအရွယ်ရှိတဲ့ ဖခင်ဆိုရင် နာမည်စာရင်းကောက်တဲ့ပါတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ အရင်ရက်တွေကဘဲ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတယ် အခုတော်တော်လေး အခြေနေဆိုးတယ် လူငယ်တွေ အာလုံးနီးပါးထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတယ်” လို့ပြောပါတယ်။ အရင်ပြီးခဲ့တဲ့ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ခံကတည်းက စစ်မှုထမ်းဖို့…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်။ တိုက်ပွဲဖြစ်တာမျိုးမရှိတဲ့ ချင်းပြည်နယ်၊ ဟားခါးမြို့နဲ့ (၇) မိုင်အကွာဝေးမှာရှိတဲ့ ချွန်ကျုံးကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဒီကနေ့ ဒီဇင်ဘာလ (၁၀) ရက်နေ့ မနက် ၂ နာရီဝန်းကျင်မှာ ဂျက်ဖိုက်တာနဲ့ ၂ ကြိမ်ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးတစ်ဦးအပါအဝင် မိသားစုဝင် (၄ ) ဦးသေဆုံးပြီး ၉ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ ဒေသခံတစ်ဦးက “ဂျက်ဖိုက်တာနဲ့ ပထမတစ်လုံးဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ချိန်မှာ ရွာကမိသားစုဝင် ၄ ဦးစလုံး အသက်ဆုံးရှုံးသွားတယ်လို့ သိတယ်။နောက်ထပ် တစ်လုံးဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တဲ့ချိန်မှာတော့ ၈ ဦးထိခိုက်ဒဏ်ရာရတယ်လို့ သိရတယ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတဲ့သူက စုစုပေါင်း ၉ ဦးလောက်ရှိတယ်လို့ သိရတယ်” လို့ပြောပါတယ်။ ချွန်ကျုံးကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဒီကနေ့မနက် ၂ နာရီ…

ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်။ ဖလမ်းမြို့တွင်း တိုက်ပွဲကြောင့် ကလေး-ဟားခါး ယာဉ်လိုင်းများ တစ်လ နီးပါး ရပ်နားခဲ့ရာမှ ဒီဇင်ဘာလ ကနေ စပြီး ရိဒ်‌ခေါဒါရ် ဘက်ကို ပတ်ပြီး ကလေး-ဟားခါး ကားခ ၃ သိန်းဖြင့် ခရီးသည်တင် ကားများ ပြန်လည် ပြေးဆွဲ နေပြီ လို့ ကလေးမြို့ ဒေသခံများ ထံမှ သိရှိခဲ့ရပါတယ်။ “သိရှိသလောက် ကတော့ ရွှေလွင်ပြင် ယဉ်လိုင်း တစ်ခုသာ ပြေးဆွဲ နေပါတယ်။ ကားခ ၃ သိန်းပေးရပါတယ်။ လမ်းမှာ တစ်ည အိပ်ရပါတယ်” လို့ ခရီးသွား ပြည်သူတစ်ဦး ထံမှ သိရှိခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွား နေတဲ့ ဖလမ်းမြို့ကို မည်သည့် ယာဉ်မှ ဖြတ်သန်း…

ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်။ ဟားခါးမြို့နဲ့ ထန်တလန်မြို့အကြားက စစ်ကောင်စီရဲ့ အော်တိုတောင်စခန်းကို မနေ့ဒီဇင်ဘာလ (၈) ရက်နေ့ ညနေပိုင်း ၃ နာရီခွဲလောက်မှာ Chinland Council ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့က သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ဟားခါး – ထန်တလန်ကြားမှာရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းအားလုံးသိမ်းပိုက်နိုင်ပြီလို့ သိရပါတယ်။ စစ်ရေးအခြေအနေ သိရှိတဲ့သူတစ်ဦးက “မနေ့ ညနေပိုင်း ၃ နာရီခွဲလောက်မှာ ချင်းပြည်အစိုးရပူးပေါင်းအဖွဲ့က အော်တိုတောင်တစ်ခုလုံးကို စိုးမိုးနိုင်ခဲ့သလို လက်နက်ခဲယမ်းတချို့ကိုလည်း သိမ်းဆည်းရနိုင်တယ်ဆိုတော့ ဒါကဟားခါး – ထန်တလန်ကြားကနောက်ဆုံး စကစ လက်ကျန်စခန်းဆိုတော့ ဟားခါးနဲ့ ထန်တလန်ကြားက စစ်ကောင်စီစခန်းတွေ ကင်းစင်ပြီလို့ပြောလို့ရတယ်” လို့ Chin World Media ကို ပြောပါတယ်။ ဟားခါးနဲ့ ထန်တလန်ကြားမှာရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အော်တိုတောင်စခန်းဟာ စစ်ရေးအရ အလွန်အရေးပါတဲ့ နေရာဖြစ်သလို…

ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်။ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေး မြို့ပေါ်မှာ ယာဉ်စည်းကမ်း၊ လမ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့ ပက်သက်လို့ စစ်ကောင်စီက စစ်ဆေးဖမ်းဆီးတာတွေကို ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ပိုလုပ်ဆောင်လာနေသလို ဖမ်းဆီးရမိရင်လည်း ပိုက်ဆံနဲ့ရွေးလို့မရဘဲ စစ်မှုထမ်းဖို့ ခေါ်မယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ထွက်ပေါ်နေတယ်လို့ ကလေးမြို့ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ ကလေးမြို့ဒေသခံတစ်ဦးက “ဒီမနက်တော့ သူနာပြုကျောင်းရှေ့မှာ ဆိုက်တွဲတွေမှာလည်း ၂ ယောက်၊ ၃ ယောက် မစီးရဘူး ဖမ်းတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ကြားနေရတယ် သူနာပြုကျောင်းရှေ့မှာ အများကြီးဖမ်းထားတယ်လို့လည်း ကြားသိရတယ်။ ဘယ်သူတွေပါတယ် ဘယ်အသက်အရွယ်တွေ၊ ဘယ်နှစ်ယောက် အဖမ်းခံရလဲ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး ဘယ်နှစ်ယောက်ပါလဲဆိုတာ တိတိကျကျပြောလို့ မရနိုင်သေးဘူး။ ပိုက်ဆံနဲ့ပြန်ရွေးတာ ဒီတစ်ခါတော့ မရတော့ဘူးလို့ကြားတာပေါ့နော် ဖမ်းမိရင် ပိုက်ဆံနဲ့ ဘယ်လောက်ပေးပေးမရတော့ဘူး စစ်မှုထမ်းဖို့ ခေါ်မယ်ဆိုတဲ့ပုံစံမျိုးကြားနေရတယ်။ အခုလိုဖမ်းတာတွေကို စစ်ကောင်စီတွေက…

ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်။ အထက်တန်း ဆရာ၊ ဆရာမ တစ်ဦးချင်းအသုံးပြုနိုင်အောင်ရည်ရွယ်ပြီး Video သင်ခန်းစာ Memory Stick တွေကို ဟားခါးမြို့နယ်၊ ဖလမ်းမြို့နယ်၊ တီးတိန်မြို့နယ်၊ တွန်းဇံမြို့နယ် နဲ့ မင်းတပ်မြို့နယ်က Grade -10 အတွက် (၁၄၁) ၊ Grade -–11 အတွက် (၁၂၁)ခု၊ Grade -–12 အတွက် (၅၁) ခု စုစုပေါင်း (၃၁၃) ခု ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ကျောင်းသား/သူများအတွက် ကျောင်းသုံးဗလာစာအုပ် ဒါဇင် ၁၅၀ နဲ့ကျောင်းဝတ်စုံ ၁၅၀ စုံကို ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်းစစ်ကောင်စီခန့် ချင်းပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာဝုန်ဆွန်းထန် က ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့မှာ ဟားခါးမြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ပညာရေးကဏ္ဍ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ထောက်ပံ့ပေးအပ်တဲ့ အခမ်းအနားမှာ…

ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်။ ချင်းပြည်နယ် ဇိုတုန်ဒေသအတွင်းက အဓိကကားလမ်းမကြီးတွေဖြစ်တဲ့ ဂန့်ဂေါ – အိုက်ကားလမ်း၊ ရှာတလိုင်း – လိုတော်လမ်း နဲ့ ဟားခါး – မတူပီလမ်းတို့ကို ရန်ပုံငွေရရှိမှုပေါ်မူတည်ပြီး မေလကနေ စက်တင်ဘာလအထိ (၅) လကျော်အထိ မိုးရာသီလမ်းပြုပြင်မှုဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း၊ဆောင်းရာသီနဲ့ နွေရာသီမှာ လမ်းပြုပြင်ခြင်းလုပ်ငန်းကိုလည်း စတင်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်နေပြီဖြစ်တာကြောင့် ရန်ပုံငွေမရရှိသေးသော်လည်း ရရာနည်းလမ်းနဲ့ ဆောင်ရွက်နေပြီလို့ဇိုတုန်ဖက်ဒရယ်ကောင်စီက ဒီကနေ့ ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့မှာ သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ထိုသို့လမ်းပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရေး လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ခြင်းအတွက် မြန်မာငွေ သိန်း ၈ ရာကျော် (၈၄,၁၀၅,၃၀၀) တိတိ ကုန်ကျခဲ့ပြီး ဆောင်းရာသီနဲ့ နွေရာသီမှာ လမ်းပြုပြင်ခြင်းလုပ်ငန်းကိုလည်း စတင်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်နေပြီဖြစ်တာကြောင့် ရန်ပုံငွေမရရှိသေးသော်လည်း ရရာနည်းလမ်းနဲ့ နိုဝင်ဘာလ (၂၈) ရက်နေ့ကစတင်ပြီး ဆောင်ရွက်နေပြီလို့လည်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။…

ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်။ ချင်းပြည်နယ် လောက်တူဒေသအတွင်း တရားမဝင် ဓာတ်သတ္ထုထုတ်လုပ်ရောင်းချနေတဲ့သူတွေ လုပ်ငန်းလိုင်စင် လျှောက်ထားဖို့ လောက်တူနယ်ဒေသ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့က အသိပေးထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ လုပ်ငန်းလိုင်စင်ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေသူတွေအနေနဲ့ ထုတ်ပြန်အသိပေးတဲ့နေ့ကနေ ဆယ်ရက်အတွင်း ဥပဒေပါ သတ်မှတ်ပြဌာန်းချက်အတိုင်း လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ခွင့်လျှောက်ထားကြဖို့နဲ့ သတ်မှတ်ကာလကျော်လွန်တဲ့အထိ လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းမရှိသူတွေကို ဥပဒေပါသတ်မှတ် ပြစ်ဒဏ်တွေအတိုင်း အရေးယူဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ နောက်ဆုံးအသိပေးထားပါတယ်။ လောက်တူနယ်ဒေသ ဓာတ်သတ္ထုဆိုင်ရာ ဥပဒေကို ၂၀၂၄ မေလ ၁၃ ရက်နေ့ကနေ ၁၅ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ပထမအကြိမ် လောက်တူပြည်သူ့ရေးရာကောင်စီ၏ တတိယအကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေးမှာ အတည်ပြုပြဌာန်းခဲ့တာလို့လည်း လောက်တူနယ်ဒေသ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဓာတ်သတ္ထုထုတ်လုပ်ရောင်းချခွင့် လိုင်စင်အမျိုးအစားအလိုက် အုတ်ခဲထုတ်လုပ်ခွင့်လိုင်စင် အတွက် ၁၀ သိန်းသတ်မှတ်ထားပြီး သဲထုတ်လုပ်ခွင့်လိုင်စင် ၁၀ သိန်း…