ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်။ စစ်ကောင်စီလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဟားခါးမြို့နယ် ချွန်ကျုံးရွာက ကလေးငယ်တစ်ဦးအပါအဝင် မိသားစုဝင် ၄ ဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့အပေါ် အပြစ်မဲ့ပြည်သူကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ပြီး စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်နေမှုကိုပြင်းထန်စွာရှုတ်ချတယ်လို့ Chinland Council က ဖွဲ့စည်းပေးထားတဲ့ ချင်းပြည် (Chinland ) အစိုးရက ယမန်နေ့ ဒီဇင်ဘာလ (၁၀) ရက်နေ့က သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ယမန်နေ့ ဒီဇင်ဘာလ (၁၀) ရက်နေ့ မနက် ၂ နာရီဝန်းကျင်လောက်မှာ စစ်ကောင်စီက ဂျက်ဖိုက်တာနဲ့ ချွန်ကျုံးရွာကို ၂ ကြိမ်ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့တာကြောင့် မိသားစုဝင် (၄) ဦး သေဆုံးပြီး ၁၀ ဦး ထက်မနည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့သလို အရပ်သားပြည်သူ့နေအိမ်ပေါင်း (၁၅) လုံးထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့တယ်လို့လည်း ချင်းပြည် (Chinland) အစိုးရကထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခံရလို့…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွက် ပေးအပ်တဲ့ Global Human Rights Defenders Award(လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်သူဆု)ကို ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (CHRO) အဖွဲ့က အစီအစဉ်ညွှန်ကြားရေးမှုးဖြစ်သူ Salai Mang Hre Lian (ဆလိုင်းမန်ဟရဲလျန် ) က ရရှိသွားပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် Salai Mang Hre Lian ဟာ CHRO ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး မှတ်တမ်းပြုစုရေးအဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး မြန်မာစစ်အစိုးရ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ဆိုးရွာတဲ့ရက်စက်မှုတွေကို ဖော်ထုတ်ရာမှာ အဓိကတာဝန်ယူခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ဦးဆောင်မှုအောက်မှာ CHRO ဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေ၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ တခြား ပြင်းထန်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများဆိုင်ရာအထောက်အထားတွေကို စနစ်တကျ…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်။ ကလေးမြို့မှ ချင်းတောင်သို့ ဆန်အိတ်များ အိတ်အလိုက်သယ်ဆောင်ခွင့်ကို ဩဂုတ်လ ကစပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဂိတ်မှ ပိတ်ပင်ခဲ့တာ ၃ လကျော်လာပြီ ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိ အချိန်အထိ အပြည့်အဝ ဖြေလျော့ ပေးခြင်း မရှိသေးကြောင်း ကလေးမြို့ ဒေသခံတွေ ဆီမှ သိရှိရပါတယ်။ “ဆန်အိတ်တွေ သယ်ယူခွင့် ပြုလိုက် ပါပြီ ဆိုတဲ့ အမိန့် ကြေငြာချက်မျိုး အခုထိ မရှိသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် အရင်လို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် တားမြစ်တာမျိုး တော့ မလုပ်တော့ဘူး” လို့ ကလေးမြို့မှ ယာဉ်မောင်းတစ်ဦးက Chin World ကို ပြောပြပါတယ်။ “ဆန်အိတ်မိရင် ကားပေါ်ကနေ ပြန်ချခိုင်း တာမျိုး ရှိတတ်တယ်။ တခါတလေဆို မြို့ထဲကို ပြန်ပို့ ခိုင်း…

“The need for stronger international action against the country’s military junta has never been greater.” Salai Za Uk မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခဟာ အစုအလိုက်၊ အပြုံလိုက် ရက်စက်စွာသတ်ဖြတ်မှုတွေဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အရိပ်အယောင်တွေရှိနေတာကြောင့်မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဗြိတိန်နိုင်ငံရဲ့ဦးဆောင်မှုဖြင့်ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်တွေ အရေးတစ်ကြီးဆွေးနွေးမှုကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့မှာပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ၃ နှစ်ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများကို လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ နာမည်ဆိုးကျော်ကြားတဲ့ ခြေမြန်တပ်မ(၇၇)၊ တပ်မ (၉၉) တို့အပါအဝင် တပ်သားအလုံးအရင်းနဲ့ စစ်ယာဉ်တန်းကြီးကိုစစ်ကောင်စီက ချင်းပြည်နယ်ကို စေလွှတ်ခဲ့ပြီး မကြာမီ ဗြိတိန်နိုင်ငံက ဦးဆောင်ပြီးလုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်တွေကို ခေါ်ယူခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါဟာ သမိုင်းတစ်လျှောက်ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာဆွေးနွေးမှု ပထမဆုံးဖြစ်ပြီးအကြမ်းဖက်မှုနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုကို ချက်ခြင်းရပ်တန့်ရန် ကောင်စီအနေနဲ့တောင်းဆိုခဲ့ပေမယ့်လည်း စစ်ကောင်စီရဲ့…

By HTG “ကျနော်တို့မသန်စွမ်းသူတွေအတွက် ဘဝလုံခြုံမှုလုံးဝမရှိတော့ဘူး။ အခုတောထဲမှာနေရတယ်။ မသန်စွမ်းသူတယောက်အတွက် နေရာတနေရာကနေ နောက်တနေရာကိုရွေ့တာကအရမ်းအခက်အခဲဖြစ်တယ်လေ။ဆန်ပြုတ်သောက်နေရတယ်။ ရှိနေတဲ့ဟာလေးကုန်သွားရင် စားစရာတောင်ရှိမှာမဟုတ်တော့ဘူး။ အနာဂါတ်အတွက် ဘာမျှော်လင့်ရမှန်းမသိတော့ပါဘူး” ဒီစကားဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဖြစ် ပေါ်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများ အောက်မှာ စစ်မီး တောက် လောင် နေတဲ့ ချင်းပြည်မှာ ရုပ်ခန္ဓာပိုင်းဆိုင်ရာသန်စွမ်းတဲ့လူတွေတောင်များစွာ အခက်အခဲပေါင်းစုံခံစားရပြီး သေဆုံးနေချိန်၊ဆာလောင်နေချိန် ရုပ်ခန္ဓာပိုင်းဆိုင်ရာ သာမန်ပုဂ္ဂိုလ်ကဲ့သို့ သွားလာလှုပ်ရှားနိုင်သူမဟုတ်တဲ့ ကန်ပက်လက်မြို့နယ်က ကျေးရွာတစ်ရွာကနေ တောဖက်တစ်နေရာကို စစ်ဘေးရှောင်နေရတဲ့ မသန်စွမ်းချင်းအမျိုးသားတစ်ဦးက မျှော်လင့်ချက်မဲ့စွာ ကွက်ကြားကွက်ကြား တိမ်တွေလွင့်နေတဲ့ တောင်တန်းဖက်ကို လှမ်းကြည့်ရင်း ဖြည်းညင်းစွာညည်းညူတဲ့ပြောစကားပဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံလို စစ်ပွဲနေရာအနှံ့ဖြစ်ပွားနေတဲ့နိုင်ငံမှာ မသန်စွမ်းသူတစ်ယောက်အတွက် တစ်နေရာမှတစ် နေရာကို ရွေ့ပြောင်းရတာဘယ် လောက်အခက်အခဲတွေ့မလဲ။အဆိုပါ မသန်စွမ်းသူချင်းအမျိုးသား/သူနေထိုင်တဲ့ ချင်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်း ကန်ပလက်မြို့နယ်ဟာ စစ်ကောင်စီရဲ့စားသောက်ကုန်ပိတ်ဆို့…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်။ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ တမူးမြို့မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလကစလို့ စစ်မှုထမ်းဖို့ အိမ်တိုင်ရာရောက် စာပေးပို့ပြီးခေါ်နေတာကြောင့် ဒေသခံလူငယ်၊ လူလတ်ပိုင်းအားလုံးနီးပါး ဘေးလွတ်ရာထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြရတယ်လို့ တမူးဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။ တမူးမြို့နေဒေသခံတစ်ဦးပြောတာက “စစ်မှုထမ်းအပတ်စဉ် ၃ အထိတော့ စိတ်အားထက်သန်တဲ့သူတွေက သူတို့ဘာသာ သူတို့ နာမည်စာရင်းပေးပြီး ဝင်ကြတာဖြစ်တော့ အဲဒီအချိန်ထိ ဒေသခံတွေက စစ်မှုထမ်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိပ်သတိမထားမိကြသေးဘူး အဲဒီနောက်ပိုင်းတော့ နာမည်စာရင်းတွေ အိမ်တိုင်ယာရောက် ကောက်တာတွေ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလကနေ ပြန်လုပ်နေတာတွေကြောင့် လူငယ်တော်တော်များများ ထွက်ပြေးနေကြရတယ် ကျနော်မိတ်ဆွေထဲက ကလေး ၅ လသားအရွယ်ရှိတဲ့ ဖခင်ဆိုရင် နာမည်စာရင်းကောက်တဲ့ပါတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ အရင်ရက်တွေကဘဲ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတယ် အခုတော်တော်လေး အခြေနေဆိုးတယ် လူငယ်တွေ အာလုံးနီးပါးထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတယ်” လို့ပြောပါတယ်။ အရင်ပြီးခဲ့တဲ့ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ခံကတည်းက စစ်မှုထမ်းဖို့…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်။ တိုက်ပွဲဖြစ်တာမျိုးမရှိတဲ့ ချင်းပြည်နယ်၊ ဟားခါးမြို့နဲ့ (၇) မိုင်အကွာဝေးမှာရှိတဲ့ ချွန်ကျုံးကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဒီကနေ့ ဒီဇင်ဘာလ (၁၀) ရက်နေ့ မနက် ၂ နာရီဝန်းကျင်မှာ ဂျက်ဖိုက်တာနဲ့ ၂ ကြိမ်ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးတစ်ဦးအပါအဝင် မိသားစုဝင် (၄ ) ဦးသေဆုံးပြီး ၉ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ ဒေသခံတစ်ဦးက “ဂျက်ဖိုက်တာနဲ့ ပထမတစ်လုံးဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ချိန်မှာ ရွာကမိသားစုဝင် ၄ ဦးစလုံး အသက်ဆုံးရှုံးသွားတယ်လို့ သိတယ်။နောက်ထပ် တစ်လုံးဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တဲ့ချိန်မှာတော့ ၈ ဦးထိခိုက်ဒဏ်ရာရတယ်လို့ သိရတယ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတဲ့သူက စုစုပေါင်း ၉ ဦးလောက်ရှိတယ်လို့ သိရတယ်” လို့ပြောပါတယ်။ ချွန်ကျုံးကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဒီကနေ့မနက် ၂ နာရီ…

“ အပေးအယူ ပြတ်ပြတ်သားသားလုပ်ရမယ် မှားရင်လည်း မှားတဲ့အတိုင်း မှားတဲ့အကြောင်း ဝန်ခံပြီးတော့ အဲဒါကို ပြင်ရဲတဲ့ သတ္တိလည်းရှိရမယ် ၊အစောပိုင်းက ဘာမှမမှားဘူး ငါလည်းမမှား ….သူကလည်း မမှားဘူး ၊တစ်ခုထောက်ပြတိုင်း ပြန်ပြန်ငြင်းနေတာ ၊အကုန်မှန်တယ် မှားတာတစ်ခုမှမရှိဘူးဆိုတာမျိုး ဖြစ်ဖြစ်နေတာဆိုတော့ ကျနော်တို့လည်း စိတ်ညစ်တာပေါ့လေ ဘာမှလည်းပြောချင်စိတ်မရှိတော့ဘူးလေ အခုတော့ အကုန်လုံးက အပေးအယူလုပ်ဖို့ အဆင်သင့်ရှိတယ်လို့ ကျ နော် ကြားရတဲ့အခါမှာတော့ အရမ်းဝမ်းသာတယ် အမြန်ဆုံးလုပ်ဖို့ဘဲ အမြန်ဆုံးလုပ်နိုင်လေ ကောင်းလေဘဲ နည်းနည်းထပ်ကြာသွားရင် လပိုင်းနဲ့ ထပ်ကြာသွားရင်ကို ကျနော်တို့ဒုက္ခရောက်မယ်” Salai Kipp ဝါရင့်ချင်းနိုင်ငံရေးသမား နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားဟောင်း၊ ချင်းကျောင်းသားခေါင်းဆောင်ဟောင်း၊ ဝါရင့်ချင်းနိုင်ငံရေးသမားလည်းဖြစ်သူ ဒီမိုကရေစီအတွေးအခေါ်နဲ့ ဖက်ဒရယ်ကျွမ်းကျင်သူ Salai Kipp ကို လက်ရှိ ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအကြားစည်းလုံးရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူ့အမြင်တွေကို Chin World…

Salai Thang Phung ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကစပြီး နိုင်ငံရဲ့အာဏာကိုရယူထားတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ဦးဆောင်တဲ့စစ်ကောင်စီဟာ နိုင်ငံရဲ့ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်(၅)ရပ်အဖြစ် ပြည်ထောင်စုတစ်ရပ်လုံး တည်ငြိမ်အေးချမ်းပြီး တရားဉပဒေစိုးမိုးရေး၊ တိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံတဲ့ ကုန်ထုတ် လုပ်ငန်းမြှင့်တင်ရေး၊ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး၊ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီနှင့်ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုအခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရေး၊ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီကျင်းပပြီးအနိုင်ရရှိတဲ့အစိုးရကို နိုင်ငံတော်တာဝန်လွှဲ အပ်နိုင် ရေး စတဲ့ အချက်(၅)ချက်ကို စစ်ကောင်စီထုတ်သတင်းစာ ၊ရုပ်မြင်သံကြားသတင်းတွေကနေတဆင့်နေ့စဉ် ဝါဒဖြန့် ထုတ် ဝေနေပေမယ့် တကယ့်လက်တွေ့မှာ ဘယ်အချက်ကိုမှ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်တာ မရှိသေးပါဘူး။ အဆိုးဆုံးအားဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေဟာ စီးပွားရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး တကယ့်လက်တွေ့ကျ လုပ်ဆောင် ရမယ့်လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်တဲ့ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကိုအခြေခံတဲ့ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းမြှင့်တင်ရေးဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကိုလက်တွေ့ဆောင်ရွက်မယ့်အစား တောင်သူလယ်သမားတွေကို လုံခြုံရေးအကြောင်းပြီး ဖိနှိပ်မှု မျိုးစုံနဲ့ဖိနှိပ်လာပြီး အဲ့ဒီဖိနှိပ်ခံရတဲ့အထဲမှာ ကလေးမြို့နယ်က စပါးစိုက်တောင်သူတွေလဲ အပါအဝင်ဖြစ်လာပါတယ်။ ကလေးမြို့နယ်က စိုက်ပျိုးမြေဧကဟာ ချင်းပြည်နယ်တစ်ပြည်နယ်လုံး စိုက်ပျိုးမြေဧက တစ်သိန်းကျော်နဲ့…

ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်။ ဖလမ်းမြို့တွင်း တိုက်ပွဲကြောင့် ကလေး-ဟားခါး ယာဉ်လိုင်းများ တစ်လ နီးပါး ရပ်နားခဲ့ရာမှ ဒီဇင်ဘာလ ကနေ စပြီး ရိဒ်‌ခေါဒါရ် ဘက်ကို ပတ်ပြီး ကလေး-ဟားခါး ကားခ ၃ သိန်းဖြင့် ခရီးသည်တင် ကားများ ပြန်လည် ပြေးဆွဲ နေပြီ လို့ ကလေးမြို့ ဒေသခံများ ထံမှ သိရှိခဲ့ရပါတယ်။ “သိရှိသလောက် ကတော့ ရွှေလွင်ပြင် ယဉ်လိုင်း တစ်ခုသာ ပြေးဆွဲ နေပါတယ်။ ကားခ ၃ သိန်းပေးရပါတယ်။ လမ်းမှာ တစ်ည အိပ်ရပါတယ်” လို့ ခရီးသွား ပြည်သူတစ်ဦး ထံမှ သိရှိခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွား နေတဲ့ ဖလမ်းမြို့ကို မည်သည့် ယာဉ်မှ ဖြတ်သန်း…