November 2024

(Pu Tui Dim ကွယ်လွန်ခြင်း ၁ နှစ်ပြည့်အမှတ်တရ) Jan 7,2023. Salai Hung Tun Gei ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (CHRO)ကိုတည်ထောင်ခဲ့သူများထဲက ၁ ဦးဖြစ်သူ၊ ပထမဆုံး ချင်းသတင်းမီဒီယာဖြစ်တဲ့ ခေါနူးသုမ်သတင်းဌာနကို တည်ထောင်သူအယ်ဒီတာချုပ်အဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ၊ တိုင်းရင်းသားမီဒီယာတွေရဲ့အဓိကအားထားရာကွန်ရက်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ Burma News International (BNI)ကိုတည်ထောင်ခဲ့သူ၁ ဦးဖြစ်တဲ့  Pu  Tui Dim ကို  ချင်းဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့စစ်ကောင်စီတပ်တို့တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးလေ့ရှိတဲ့ ချင်းပြည်နယ် မတူပီမြို့နယ်ကသူ့ရဲ့ ဇာတိကျေးရွာနားမှာ သူနဲ့၁၃ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တစ်ဦးအပါအဝင် တစ်ရွာတည်းနေ အရပ်သားကိုးဦးကို စစ်ကောင်စီတပ်က မနှစ် ၂၀၂၂ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက် မှာဖမ်းဆီးခဲ့ပါတယ်။ ဖမ်းဆီးခံရပြီး ၂ ရက်အကြာ ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်နေ့မှာ Pu Tui Dim…

နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်။ ချင်းပြည်နယ်၊ ဖလမ်းမြို့မှာ နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ကစလို့ ဒီကနေ့ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့နဲ့ ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (CNDF )အကြားတိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ပြီးပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားနေတယ်လို့ စစ်ရေးအခြေအနေ သိရှိတဲ့ ဒေသခံတစ်ဦးကပြောပါတယ်။ စစ်ရေးအခြေအနေ သိရှိတဲ့ဒေသခံတစ်ဦးပြောတာက “ လက်ရှိမြို့တွင်း တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတယ်။ ခလရ ၂၆၈ ကို မရသေးဘူး တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေမှာရှိတယ်။ နောက်ပြီး မြို့တွင်းမှာ ကျန်တဲ့ဟာတွေလည်း မရှိတော့ပါဘူး” လို့ပြောပါတယ်။ ဖလမ်းမြို့မှာ အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့ကစလို့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု မကြာခဏဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ကစလို့ ဖလမ်းမြို့အခြေစိုက် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ခလရ ၂၆၈ တပ်ရင်းကို ချင်းညီနောင်အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ ချင်းအမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်(CNO/CNDF)နဲ့ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တွေက…

ကိုဇံ (ချင်းတောင်) “တီးတိန်မြို့တွင်း တိုက်ပွဲ မတိုင်ခင်တုန်းက ဆိုရင် မြို့ပေါ်မှာ မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲသူ အယောက် ၄၀၀ ကျော် ရှိမယ် လို့ ကျွန်တော်တို့ ခန့်မှန်း ထားပါတယ်” လို့ မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲမှုကို စောင့်ကြည့်နေသူ တီးတိန်မြို့နေ ကိုစွမ်း (နာမည်လွဲ) ကပြောပြပါတယ်။ ယင်း အရေအတွက်ဟာ လူဦးရေ တစ်သောင်းခွဲခန့် ရှိတဲ့ တီးတိန်မြို့ လူဦးရေ ရဲ့ ၂.၅% ခန့် ရှိပါတယ်။ “ကျေးလက် ဒေသမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲမှု အခြေအနေကို တော့ ကျွန်တော်တို့ လက်လှမ်း မမှီ ဘူး။ မြို့ပေါ်မှာ ထက် ကျေးလက်မှာ လူဦးရေက ပိုများတယ်။ ရာနှုန်း နှင့် တွက်ကြည့်ရင်…

နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်။ ချင်းပြည်နယ် မင်းတပ်မြို့ရဲစခန်းရှေ့ ခေါနူးရိပ်သာ အနီးတစ်ဝိုက်က အရပ်သားပြည်သူနေအိမ်တွေကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့နဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့တွေက ဒီကနေ့ နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်း ၉ နာရီလောက်ကစလို့ မီးရှို့ဖျက်ဆီးတာကြောင့် နေအိမ်များစွာမီးလောင်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ မင်းတပ်ဒေသခံတစ်ဦးပြောတာက “အိမ်ခြေတော့ အများကြီးလောင်တယ်လို့ သိရတယ်။ အခုဖြစ်တဲ့နေရာက ခေါနူးရိပ်သာ အနီးတစ်ဝိုက်နဲ့ ဆောက်လုပ်ရေးနားလို့ သိရတယ်။ သပ်သပ်စီမီးရှို့ခံရတာဖြစ်မယ်”လို့ပြောပါတယ်။ ခေါနူးရိပ်သာ အနီးတစ်ဝိုက်ကို မနက်၉ နာရီလောက်ကစလို့ စစ်ကောင်စီနဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့တွေက မီးရှို့ခဲ့ပြီး နေ့လည်၁၂ နာရီအထိ မီးခိုးတွေတွေ့နေရဆဲလို့ သိရပြီးဆောက်လုပ်ရေးဝန်း အနောက်ဘက်ခြမ်းနားက အိမ်တွေလည်း မနက် ၁၁ နာရီ ၂၀ မိနစ်လောက်က မီးစလောင်ပြီး မီးခိုးတွေအူတက်နေတယ်လို့ သိရပြီး အိမ်ခြေဘယ်နှလုံးမီးလောင်ပျက်စီးတယ်ဆိုတာတော့ အတိကျမသိရသေးတဲ့အကြောင်း မင်းတပ်ဒေသခံတွေဆီကနေ…

နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်။ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ အမ်းမြို့ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် ( နပခ )အား အာရက္ခတပ်တော် ( AA )မှ ထိုးစစ်ဆင် တိုက်ခိုက်မှု့ကြောင့် ထွက်ပြေးလာသော စစ်ကောင်စီ တပ်သား ၄ ဦးအား မကွေးတိုင်းနှင့်ရခိုင်ပြည်နယ်စပ်ရှိ CDF – Asho မှ ရှေ့တန်း စစ်ဆင်ရေးဒေသတစ်နေရာမှာ ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကြောင်း နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်မှာ ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်_အရှို(CDF-Asho) တပ်ဖွဲ့မှသတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ( ၃၁.၁၀.၂၀၂၄ ) မှာ အမ်းမြို့ ( နပခ )ရှိ ခမရ ( ၃၇၃ )မှ ထွက်ပြေးလာသော စစ်ကောင်စီတပ်သား ကိုယ်ပိုင်အမှတ် ( ပစ – ၁၀၄၆၀၁ ) ကိုသက်နိုင်နှင့်…

နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်။ ဒီကနေ့ နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ မနက် ၉ နာရီဝန်းကျင်ကစပြီး ချင်းပြည်နယ်၊ဖလမ်းမြို့ပေါ်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်နဲ့ ချင်းအမျိုးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(CNDF)တို့အကြားတိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးကာ ဖလမ်းမြို့Pa Thang Khan ရပ်ကွက်က အရပ်သားပြည်သူနေအိမ် (၂) လုံး မီးလောင်ပြာကျသွားတယ်လို့ ဖလမ်းမြို့ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ ဖလမ်းမြို့ဒေသခံတစ်ဦးက “ဒီကနေ့မနက်ပိုင်းလောက်မှာ နေအိမ် (၂)လုံးကတော့ မီးလောင်ပြာကျသွားပြီလို့ မြို့ပေါ်မှာကျန်ခဲ့တဲ့ အသိတစ်ယောက်ကပြောတယ်။ ကျနော်တို့လည်း ဖလမ်းမြို့နဲ့ အနီးနားမှာ ရှိပေမယ့် တိမ်အရမ်းထူထပ်နေတော့ မီးလောင်တာ မတွေ့ရဘူး လက်နက်ကြီးသံတွေတော့ ကြားနေရတယ်။ အခုလောင်သွားတဲ့အိမ်လည်း လက်နက်ကြီးထိလို့ လောင်တာဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ပြောတယ် ဒါပေမယ့် အတိအကျတော့ မသိဘူးပေါ့နော် ရှို့ခံရတာလား လက်နက်ကြီးထိလို့လောင်တာလားဆိုတာ နောက်ပြီး ဘယ်နှစ်လုံးထပ်လောင်တယ်ဆိုတာတော့ မသိရသေးဘူး လောလာဆယ် ၂ လုံးတော့ ပြာကျသွားပြီလို့ပြောတယ်”…

J Ye Htet Kyaw လက်ရှိ ချင်းပြည်မှာချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစု ၂ စု ဖြစ်တဲ့ ချင်းပြည်ကောင်စီ( Chinland Council )နဲ့ချင်းညီနောင်အဖွဲ့(Chin Brotherhood )တို့အကြား မ ပေါင်းစည်းနိုင် သေးတာဟာချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစု ၂ စုရဲ့ ချင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးလမ်းပြမြေပုံချင်း (Road map of the Chin Constitution) ထပ်တူမကျသေးမှုပဲဖြစ်တယ် (ထပ်တူမကျသေးမှုလို့ပဲ သုံးနှုန်းပါတယ်)၊အင်အားစု ၂ စု အကြား ချင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးလမ်းပြမြေပုံချင်း (Road map of the Chin Constitution) ထပ်တူကျလာဖို့အတွက် ညှိနှိုင်းဖို့လိုနေတာသာဖြစ်တယ်လို့ရှုမြင်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ပုံ- CC နဲ့ CB ချင်းအင်အားစု ၂ စု တွေ့ဆုံဆွေးနွေးစဉ် ဒါကို ချင်းပြည်သူတစ်ချို့က ချင်းတော်လှန်ရေးနှစ်ဖွဲ့အကြားက ချင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးလမ်းကြောင်းအမြင်များ မစုစည်းနိုင်သေးမှုလို့…

တီးတိန်မြို့တွင်း တိုက်ပွဲကြောင့် တီးတိန်မြို့ခံပြည်သူများ မြို့ကို စွန့်ခွာစစ်ရှောင်ခဲ့ကြရာ လက်ရှိအချိန်မှာ မြို့ကိုပြန်လာသူများလာတာနဲ့အမျှ အိမ်ဖောက်ထွင်း ခိုးယူမှုများ လျော့ကျ လာတယ် လို့ တီးတိန်မြို့ရှိ လူမှုရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး က ပြောပါတယ်။   “နေအိမ် မီးလောင်ပြာကျတဲ့ မိသားစု တွေကလွဲရင် အိမ်စောင့်ဖို့ အနည်းဆုံး တစ်အိမ် တစ်ယောက် နီးပါး ပြန်လာ ကြတယ်။ နေအိမ်တွေမှာ လူရှိလာ လို့လည်း ဖြစ်မယ်။ ဖောက်ထွင်းတာ၊ ခိုးယူတာတွေ အရင်လို သိပ် မပြောကြတော့ဘူး။ အဖွဲ့အစည်းတွေဆီ လာတိုင်တာလည်း လျော့လာတယ်။ မရှိတာမျိုးတော့ မဟုတ်ဘူး” လို့ တီးတိန်မြို့ရှိ လူမှုရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ကပြောပါတယ်။  တီးတိန်မြို့ခံ တစ်ဦး ကမူ လက်ရှိ အခြေအနေ နဲ့ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်ရာမှာ”လူတွေ များလာတာ…