2024

“The need for stronger international action against the country’s military junta has never been greater.” Salai Za Uk မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခဟာ အစုအလိုက်၊ အပြုံလိုက် ရက်စက်စွာသတ်ဖြတ်မှုတွေဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အရိပ်အယောင်တွေရှိနေတာကြောင့်မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဗြိတိန်နိုင်ငံရဲ့ဦးဆောင်မှုဖြင့်ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်တွေ အရေးတစ်ကြီးဆွေးနွေးမှုကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့မှာပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ၃ နှစ်ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများကို လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ နာမည်ဆိုးကျော်ကြားတဲ့ ခြေမြန်တပ်မ(၇၇)၊ တပ်မ (၉၉) တို့အပါအဝင် တပ်သားအလုံးအရင်းနဲ့ စစ်ယာဉ်တန်းကြီးကိုစစ်ကောင်စီက ချင်းပြည်နယ်ကို စေလွှတ်ခဲ့ပြီး မကြာမီ ဗြိတိန်နိုင်ငံက ဦးဆောင်ပြီးလုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်တွေကို ခေါ်ယူခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါဟာ သမိုင်းတစ်လျှောက်ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာဆွေးနွေးမှု ပထမဆုံးဖြစ်ပြီးအကြမ်းဖက်မှုနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုကို ချက်ခြင်းရပ်တန့်ရန် ကောင်စီအနေနဲ့တောင်းဆိုခဲ့ပေမယ့်လည်း စစ်ကောင်စီရဲ့…

By HTG “ကျနော်တို့မသန်စွမ်းသူတွေအတွက် ဘဝလုံခြုံမှုလုံးဝမရှိတော့ဘူး။ အခုတောထဲမှာနေရတယ်။ မသန်စွမ်းသူတယောက်အတွက် နေရာတနေရာကနေ နောက်တနေရာကိုရွေ့တာကအရမ်းအခက်အခဲဖြစ်တယ်လေ။ဆန်ပြုတ်သောက်နေရတယ်။ ရှိနေတဲ့ဟာလေးကုန်သွားရင် စားစရာတောင်ရှိမှာမဟုတ်တော့ဘူး။ အနာဂါတ်အတွက် ဘာမျှော်လင့်ရမှန်းမသိတော့ပါဘူး” ဒီစကားဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဖြစ် ပေါ်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများ အောက်မှာ စစ်မီး တောက် လောင် နေတဲ့ ချင်းပြည်မှာ ရုပ်ခန္ဓာပိုင်းဆိုင်ရာသန်စွမ်းတဲ့လူတွေတောင်များစွာ အခက်အခဲပေါင်းစုံခံစားရပြီး သေဆုံးနေချိန်၊ဆာလောင်နေချိန် ရုပ်ခန္ဓာပိုင်းဆိုင်ရာ သာမန်ပုဂ္ဂိုလ်ကဲ့သို့ သွားလာလှုပ်ရှားနိုင်သူမဟုတ်တဲ့ ကန်ပက်လက်မြို့နယ်က ကျေးရွာတစ်ရွာကနေ တောဖက်တစ်နေရာကို စစ်ဘေးရှောင်နေရတဲ့ မသန်စွမ်းချင်းအမျိုးသားတစ်ဦးက မျှော်လင့်ချက်မဲ့စွာ ကွက်ကြားကွက်ကြား တိမ်တွေလွင့်နေတဲ့ တောင်တန်းဖက်ကို လှမ်းကြည့်ရင်း ဖြည်းညင်းစွာညည်းညူတဲ့ပြောစကားပဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံလို စစ်ပွဲနေရာအနှံ့ဖြစ်ပွားနေတဲ့နိုင်ငံမှာ မသန်စွမ်းသူတစ်ယောက်အတွက် တစ်နေရာမှတစ် နေရာကို ရွေ့ပြောင်းရတာဘယ် လောက်အခက်အခဲတွေ့မလဲ။အဆိုပါ မသန်စွမ်းသူချင်းအမျိုးသား/သူနေထိုင်တဲ့ ချင်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်း ကန်ပလက်မြို့နယ်ဟာ စစ်ကောင်စီရဲ့စားသောက်ကုန်ပိတ်ဆို့…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်။ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ တမူးမြို့မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလကစလို့ စစ်မှုထမ်းဖို့ အိမ်တိုင်ရာရောက် စာပေးပို့ပြီးခေါ်နေတာကြောင့် ဒေသခံလူငယ်၊ လူလတ်ပိုင်းအားလုံးနီးပါး ဘေးလွတ်ရာထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြရတယ်လို့ တမူးဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။ တမူးမြို့နေဒေသခံတစ်ဦးပြောတာက “စစ်မှုထမ်းအပတ်စဉ် ၃ အထိတော့ စိတ်အားထက်သန်တဲ့သူတွေက သူတို့ဘာသာ သူတို့ နာမည်စာရင်းပေးပြီး ဝင်ကြတာဖြစ်တော့ အဲဒီအချိန်ထိ ဒေသခံတွေက စစ်မှုထမ်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိပ်သတိမထားမိကြသေးဘူး အဲဒီနောက်ပိုင်းတော့ နာမည်စာရင်းတွေ အိမ်တိုင်ယာရောက် ကောက်တာတွေ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလကနေ ပြန်လုပ်နေတာတွေကြောင့် လူငယ်တော်တော်များများ ထွက်ပြေးနေကြရတယ် ကျနော်မိတ်ဆွေထဲက ကလေး ၅ လသားအရွယ်ရှိတဲ့ ဖခင်ဆိုရင် နာမည်စာရင်းကောက်တဲ့ပါတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ အရင်ရက်တွေကဘဲ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတယ် အခုတော်တော်လေး အခြေနေဆိုးတယ် လူငယ်တွေ အာလုံးနီးပါးထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတယ်” လို့ပြောပါတယ်။ အရင်ပြီးခဲ့တဲ့ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ခံကတည်းက စစ်မှုထမ်းဖို့…

ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်။ တိုက်ပွဲဖြစ်တာမျိုးမရှိတဲ့ ချင်းပြည်နယ်၊ ဟားခါးမြို့နဲ့ (၇) မိုင်အကွာဝေးမှာရှိတဲ့ ချွန်ကျုံးကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဒီကနေ့ ဒီဇင်ဘာလ (၁၀) ရက်နေ့ မနက် ၂ နာရီဝန်းကျင်မှာ ဂျက်ဖိုက်တာနဲ့ ၂ ကြိမ်ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ အသက်မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးတစ်ဦးအပါအဝင် မိသားစုဝင် (၄ ) ဦးသေဆုံးပြီး ၉ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ ဒေသခံတစ်ဦးက “ဂျက်ဖိုက်တာနဲ့ ပထမတစ်လုံးဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ချိန်မှာ ရွာကမိသားစုဝင် ၄ ဦးစလုံး အသက်ဆုံးရှုံးသွားတယ်လို့ သိတယ်။နောက်ထပ် တစ်လုံးဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တဲ့ချိန်မှာတော့ ၈ ဦးထိခိုက်ဒဏ်ရာရတယ်လို့ သိရတယ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတဲ့သူက စုစုပေါင်း ၉ ဦးလောက်ရှိတယ်လို့ သိရတယ်” လို့ပြောပါတယ်။ ချွန်ကျုံးကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီက ဒီကနေ့မနက် ၂ နာရီ…

“ အပေးအယူ ပြတ်ပြတ်သားသားလုပ်ရမယ် မှားရင်လည်း မှားတဲ့အတိုင်း မှားတဲ့အကြောင်း ဝန်ခံပြီးတော့ အဲဒါကို ပြင်ရဲတဲ့ သတ္တိလည်းရှိရမယ် ၊အစောပိုင်းက ဘာမှမမှားဘူး ငါလည်းမမှား ….သူကလည်း မမှားဘူး ၊တစ်ခုထောက်ပြတိုင်း ပြန်ပြန်ငြင်းနေတာ ၊အကုန်မှန်တယ် မှားတာတစ်ခုမှမရှိဘူးဆိုတာမျိုး ဖြစ်ဖြစ်နေတာဆိုတော့ ကျနော်တို့လည်း စိတ်ညစ်တာပေါ့လေ ဘာမှလည်းပြောချင်စိတ်မရှိတော့ဘူးလေ အခုတော့ အကုန်လုံးက အပေးအယူလုပ်ဖို့ အဆင်သင့်ရှိတယ်လို့ ကျ နော် ကြားရတဲ့အခါမှာတော့ အရမ်းဝမ်းသာတယ် အမြန်ဆုံးလုပ်ဖို့ဘဲ အမြန်ဆုံးလုပ်နိုင်လေ ကောင်းလေဘဲ နည်းနည်းထပ်ကြာသွားရင် လပိုင်းနဲ့ ထပ်ကြာသွားရင်ကို ကျနော်တို့ဒုက္ခရောက်မယ်” Salai Kipp ဝါရင့်ချင်းနိုင်ငံရေးသမား နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားဟောင်း၊ ချင်းကျောင်းသားခေါင်းဆောင်ဟောင်း၊ ဝါရင့်ချင်းနိုင်ငံရေးသမားလည်းဖြစ်သူ ဒီမိုကရေစီအတွေးအခေါ်နဲ့ ဖက်ဒရယ်ကျွမ်းကျင်သူ Salai Kipp ကို လက်ရှိ ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအကြားစည်းလုံးရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူ့အမြင်တွေကို Chin World…

Salai Thang Phung ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကစပြီး နိုင်ငံရဲ့အာဏာကိုရယူထားတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ဦးဆောင်တဲ့စစ်ကောင်စီဟာ နိုင်ငံရဲ့ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်(၅)ရပ်အဖြစ် ပြည်ထောင်စုတစ်ရပ်လုံး တည်ငြိမ်အေးချမ်းပြီး တရားဉပဒေစိုးမိုးရေး၊ တိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံတဲ့ ကုန်ထုတ် လုပ်ငန်းမြှင့်တင်ရေး၊ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး၊ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီနှင့်ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုအခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရေး၊ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီကျင်းပပြီးအနိုင်ရရှိတဲ့အစိုးရကို နိုင်ငံတော်တာဝန်လွှဲ အပ်နိုင် ရေး စတဲ့ အချက်(၅)ချက်ကို စစ်ကောင်စီထုတ်သတင်းစာ ၊ရုပ်မြင်သံကြားသတင်းတွေကနေတဆင့်နေ့စဉ် ဝါဒဖြန့် ထုတ် ဝေနေပေမယ့် တကယ့်လက်တွေ့မှာ ဘယ်အချက်ကိုမှ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်တာ မရှိသေးပါဘူး။ အဆိုးဆုံးအားဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေဟာ စီးပွားရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး တကယ့်လက်တွေ့ကျ လုပ်ဆောင် ရမယ့်လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်တဲ့ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကိုအခြေခံတဲ့ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းမြှင့်တင်ရေးဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကိုလက်တွေ့ဆောင်ရွက်မယ့်အစား တောင်သူလယ်သမားတွေကို လုံခြုံရေးအကြောင်းပြီး ဖိနှိပ်မှု မျိုးစုံနဲ့ဖိနှိပ်လာပြီး အဲ့ဒီဖိနှိပ်ခံရတဲ့အထဲမှာ ကလေးမြို့နယ်က စပါးစိုက်တောင်သူတွေလဲ အပါအဝင်ဖြစ်လာပါတယ်။ ကလေးမြို့နယ်က စိုက်ပျိုးမြေဧကဟာ ချင်းပြည်နယ်တစ်ပြည်နယ်လုံး စိုက်ပျိုးမြေဧက တစ်သိန်းကျော်နဲ့…

ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်။ ဖလမ်းမြို့တွင်း တိုက်ပွဲကြောင့် ကလေး-ဟားခါး ယာဉ်လိုင်းများ တစ်လ နီးပါး ရပ်နားခဲ့ရာမှ ဒီဇင်ဘာလ ကနေ စပြီး ရိဒ်‌ခေါဒါရ် ဘက်ကို ပတ်ပြီး ကလေး-ဟားခါး ကားခ ၃ သိန်းဖြင့် ခရီးသည်တင် ကားများ ပြန်လည် ပြေးဆွဲ နေပြီ လို့ ကလေးမြို့ ဒေသခံများ ထံမှ သိရှိခဲ့ရပါတယ်။ “သိရှိသလောက် ကတော့ ရွှေလွင်ပြင် ယဉ်လိုင်း တစ်ခုသာ ပြေးဆွဲ နေပါတယ်။ ကားခ ၃ သိန်းပေးရပါတယ်။ လမ်းမှာ တစ်ည အိပ်ရပါတယ်” လို့ ခရီးသွား ပြည်သူတစ်ဦး ထံမှ သိရှိခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွား နေတဲ့ ဖလမ်းမြို့ကို မည်သည့် ယာဉ်မှ ဖြတ်သန်း…

ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်။ ဟားခါးမြို့နဲ့ ထန်တလန်မြို့အကြားက စစ်ကောင်စီရဲ့ အော်တိုတောင်စခန်းကို မနေ့ဒီဇင်ဘာလ (၈) ရက်နေ့ ညနေပိုင်း ၃ နာရီခွဲလောက်မှာ Chinland Council ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့က သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ဟားခါး – ထန်တလန်ကြားမှာရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းအားလုံးသိမ်းပိုက်နိုင်ပြီလို့ သိရပါတယ်။ စစ်ရေးအခြေအနေ သိရှိတဲ့သူတစ်ဦးက “မနေ့ ညနေပိုင်း ၃ နာရီခွဲလောက်မှာ ချင်းပြည်အစိုးရပူးပေါင်းအဖွဲ့က အော်တိုတောင်တစ်ခုလုံးကို စိုးမိုးနိုင်ခဲ့သလို လက်နက်ခဲယမ်းတချို့ကိုလည်း သိမ်းဆည်းရနိုင်တယ်ဆိုတော့ ဒါကဟားခါး – ထန်တလန်ကြားကနောက်ဆုံး စကစ လက်ကျန်စခန်းဆိုတော့ ဟားခါးနဲ့ ထန်တလန်ကြားက စစ်ကောင်စီစခန်းတွေ ကင်းစင်ပြီလို့ပြောလို့ရတယ်” လို့ Chin World Media ကို ပြောပါတယ်။ ဟားခါးနဲ့ ထန်တလန်ကြားမှာရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အော်တိုတောင်စခန်းဟာ စစ်ရေးအရ အလွန်အရေးပါတဲ့ နေရာဖြစ်သလို…

ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်။ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေး မြို့ပေါ်မှာ ယာဉ်စည်းကမ်း၊ လမ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့ ပက်သက်လို့ စစ်ကောင်စီက စစ်ဆေးဖမ်းဆီးတာတွေကို ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ပိုလုပ်ဆောင်လာနေသလို ဖမ်းဆီးရမိရင်လည်း ပိုက်ဆံနဲ့ရွေးလို့မရဘဲ စစ်မှုထမ်းဖို့ ခေါ်မယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ထွက်ပေါ်နေတယ်လို့ ကလေးမြို့ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ ကလေးမြို့ဒေသခံတစ်ဦးက “ဒီမနက်တော့ သူနာပြုကျောင်းရှေ့မှာ ဆိုက်တွဲတွေမှာလည်း ၂ ယောက်၊ ၃ ယောက် မစီးရဘူး ဖမ်းတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ကြားနေရတယ် သူနာပြုကျောင်းရှေ့မှာ အများကြီးဖမ်းထားတယ်လို့လည်း ကြားသိရတယ်။ ဘယ်သူတွေပါတယ် ဘယ်အသက်အရွယ်တွေ၊ ဘယ်နှစ်ယောက် အဖမ်းခံရလဲ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး ဘယ်နှစ်ယောက်ပါလဲဆိုတာ တိတိကျကျပြောလို့ မရနိုင်သေးဘူး။ ပိုက်ဆံနဲ့ပြန်ရွေးတာ ဒီတစ်ခါတော့ မရတော့ဘူးလို့ကြားတာပေါ့နော် ဖမ်းမိရင် ပိုက်ဆံနဲ့ ဘယ်လောက်ပေးပေးမရတော့ဘူး စစ်မှုထမ်းဖို့ ခေါ်မယ်ဆိုတဲ့ပုံစံမျိုးကြားနေရတယ်။ အခုလိုဖမ်းတာတွေကို စစ်ကောင်စီတွေက…

ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်။ အထက်တန်း ဆရာ၊ ဆရာမ တစ်ဦးချင်းအသုံးပြုနိုင်အောင်ရည်ရွယ်ပြီး Video သင်ခန်းစာ Memory Stick တွေကို ဟားခါးမြို့နယ်၊ ဖလမ်းမြို့နယ်၊ တီးတိန်မြို့နယ်၊ တွန်းဇံမြို့နယ် နဲ့ မင်းတပ်မြို့နယ်က Grade -10 အတွက် (၁၄၁) ၊ Grade -–11 အတွက် (၁၂၁)ခု၊ Grade -–12 အတွက် (၅၁) ခု စုစုပေါင်း (၃၁၃) ခု ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ကျောင်းသား/သူများအတွက် ကျောင်းသုံးဗလာစာအုပ် ဒါဇင် ၁၅၀ နဲ့ကျောင်းဝတ်စုံ ၁၅၀ စုံကို ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်းစစ်ကောင်စီခန့် ချင်းပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာဝုန်ဆွန်းထန် က ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့မှာ ဟားခါးမြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ပညာရေးကဏ္ဍ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ထောက်ပံ့ပေးအပ်တဲ့ အခမ်းအနားမှာ…