2024

ကျွန်တော်ဖြတ်သန်းလာခဲ့သောကားသမားဘဝရဲ့ တစ်ဆစ်ချိုးအချို့သောနေ့ရက်စာမျက်နှာတွေမေ့ပျောက်ထိန်ချန်ထားလို့မရပါဘူး By Khual Pi September 22,2024 စစ်ကိုင်း အုန်းတော ဆားတောင်(ဆိတ်ခွန်)မရောက်ခင် လမ်းဘေးယာယီတဲထိုးလေးနဲ့ဆိုင်ငယ်လေးမှာ ငါးခေါင်းမြူစွံ စွပ်ပြုတ်လေးသောက်လိုက်ရတာ အရသာအလွန်ကောင်းလိုက်ပါဘိ။ဘယ်ယိမ်းညာယိမ်းနဲ့ ကားမလှဲရုံတမယ်ထိန်းသိမ်း‌မောင်းနှင်ခဲ့ရပြီးကုလားအုတ်‌ကျောကုန်းပြင်ကြီးလိုပဲ မြင့်လိုက်နိမ့်လိုက်နဲ့(ညောင်လှ မူးဘောင်)နွားလှည်းလမ်းပေါ်မှာလည်းကားမောင်းခဲ့ဖူးပါပြီ။ (ကံထူးမ)မရောက်ခင်က (တမတော)ဆိုတဲ့အရပ်လမ်းဘေးထမင်းဆိုင်က တောတဲလေးထဲမှာအိပ်မက်လိုလို တကယ့်အဖြစ်အပျက်လိုလိုနဲ့မသဲကွဲပါဘူးတစ်ညလုံးဘီလူးစီးခံ အိပ်‌ရေးပျက်ခဲ့ဖူးပါပြီ။ လမ်းခရီးကကြမ်း‌တမ်းနေပါတယ်ဆိုမှအရေးထဲမှာ ဘယ်ဖက်လက်ပြန်ကျောငုပ်နေတော့(တောဂျင်)ကအနှိပ်ကျွမ်းကျင်အဖွားရဲ့ လက်တော်နဲ့ဝေဒနာသက်သာရာ ရခဲ့ပါတယ်လမ်းကြောင်းအခြေအနေလေး နားစွင့်ရင်း(တောဂျင်)မှာ မနက်တိုင်း ကြက်ဥပလာတာနဲ့ပေါ့ဆိမ့်လ္ဘက်ရည်‌လေးသုံးဆောင်ရင်းနဲ့သုံးညလောက်‌တော့ အိပ်လိုက်ကြဦးပေါ့(တောဂျင်)မှာသုံးညလောက် ကျောခင်းပြီးခါမှခရီးကြမ်းပြန်ဆက်ကြတာ ရှေ့မှာ တသီတတန်းကြီးနဲ့ လာပါပြီ …. တွေ့ပါပြီ ….ရွံ့ဗွက်နွံအိုင်အပြည့်နဲ့ ဆိုးရွားလွန်းတဲ့ (၅၃)မိုင်စယာတိုင်ထိန်းသလို မလိုက်လာချင်တဲ့ S ကွေ့ချွေးတဒီးဒီးနဲ့ အံကြိတ်ပြီးမောင်းနှင်လာခဲ့တာပျဉ်းကိုင်း/ဇလုမ္မ ဆိုသည့်အရပ် (ဆွေသဟာ)အန်တီပြုံးရဲ့ထမင်းဆိုင်ရှေ့ကိုတော့ ရောက်လာကြပါပြီ။ ကျွန်တော်မှတ်မိသလောက်ပြောရရင်တော့ဟိုတုန်းက ပျဉ်းကိုင်းရွာထဲမှာပဲ ထမင်းဆိုင်ရှိပါသည်။ယခုအခါ ပျဉ်းကိုင်း/ဇလုမ္မဆိုတဲ့အရပ်မောက္ကတော်ချောင်းစပ်မှာထမင်းဆိုင်ပေါင်း(၁၀)ဆိုင်ထက်မက ရှိနေပါပြီ။ဟိုအရင်တုန်းက မောက္ကတော်ချောင်းစပ်သဲသောင်ပြင်ထိပ်မှာကားသမားတွေပေးလှူထားသည့် (100/200)လေးတွေလက်ခံပြီး သူ့ဟာသူ လမ်းပြင်နေရှာသည့်…

စက်တင်ဘာလ ၂၄ ရက်။ ချင်းပြည်နယ်၊ ဟားခါးမြို့မှာ CDM မလုပ်ပဲ စစ်ကောင်စီလုပ်ငန်းယန္တရား လည်ပတ်နိုင်အောင် သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူတဲ့နေရာမှာ ကူညီပေးနေတဲ့ Non-CDM သမားများကို စစ်ကောင်စီလိုသဘောထားသွား မှာ ဖြစ်ပြီးတော့ တွေ့တဲ့နေရာတိုင်းမှာပစ်ခတ်သွားမယ်လို့ Chinland Defense Force – Hakha (CDF-Hakha) က စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက် ညပိုင်းမှာ သတိပေးစာ ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်မှာ ဟားခါးမြို့ရှိဌာနဆိုင်ရာအားလုံး က ဝန်ထမ်းတွေအကုန်လုံးကို စစ်ကောင်စီကအစည်းအဝေးခေါ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲစာရင်းပြုစုနည်းသင်တန်းပေးတယ်ဆိုတာသိရှိထားပါကြောင်း၊၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ဇွန်လ ၁၆ ရက်မှာ စစ်ကောင်စီနဲ့အလုပ်တွဲလုပ်တဲ့ လူတွေအားလုံးကို စစ်ကောင်စီသဖွယ်သဘော ထားမယ်လို့ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ပြီးဖြစ်ပေမယ့် Non-CDM တွေကိုပစ်ခတ်ခြင်းမလုပ်ခဲ့ပါကြောင်း CDF-Hakha ရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်မှာဖော်ပြထားပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက ကျင်းပဖို့စီစဉ်နေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဒီတစ်ခေါက်…

စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်။ ငါးမျိုးတွေ သားပေါက်တဲ့ကာလဖြစ်လို့ ချင်းပြည်နယ် လောက်တူနယ်ဒေသမှာ နိုဝင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ မြစ်ချောင်းတွေမှာ ငါးဖမ်းတာ မလုပ်ဖို့ တားမြစ်ပိတ်ပင်ထားကြောင်း လောက်တူနယ်ဒေသ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးရုံးက စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ငါးရစ်တက်ကာလအတွင်း ငါးရစ်တက်ငါးတွေကို မည်သူကမှ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ့ သိမ်းကျုံးခြင်းနဲ့ ဖမ်းယူခြင်း လုံးဝ မလုပ်ကြဖို့ နဲ့ငါးမျိုးသားပေါက်ကာလ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီအမိန့်ကို ထုတ်ပြန်တာဖြစ်တဲ့ကြောင်းနဲ့ တားမြစ်တာကို ကျူးလွန်တဲ့ မည်သူကိုမဆို ကျပ်တစ်သိန်းထက်မနည်း ကျပ်သုံးသိန်းထက်မပိုတဲ့ ငွေဒဏ်ဖြစ်စေ ပြစ်ဒဏ်တစ်ရပ်ရပ်နဲ့ ပြစ်ဒဏ်နှစ်ရပ်လုံးပေါင်းပြီး အရေးယူခံစေရမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ စက်တင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပပြုလုပ်တဲ့ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့နဲ့ ရပ်ရွာပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေ လုပ်ငန်းညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး ဆုံးဖြက်ချက်ပါလုပ်ငန်းတွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် လောက်တူအက်ဥပဒေ ပုဒ်မ…

စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိပါးနှောင့်ယှက်ခြင်း အမြတ်ထုတ်ခြင်းနှင့် မဖွယ်မရာပြုခြင်းတို့နဲ့ အရေးယူခံရတဲ့ ကြားကာလ ခူမီးချင်းမျိုးနွယ်စုများရေးရာအတိုင်ပင်ခံကောင်စီရဲ့ နာယကတစ်ဦးလည်းဖြစ်သူ၊ အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ(NUG)ရဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ် ဆလိုင်းအိုက်ဇက်ခင် အပေါ် အယူခံ (right to appeal) ခံစားခွင့်ကို ပြန်လည်ခွင့်ပြုပေးဖို့အတွက် သဘောထားထုတ်ပြန်တယ်လို့ ကြားကာလ ခူမီးချင်းမျိုးနွယ်စုများရေးရာ အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ(IKACC) က စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၊အမျိုးသမီး လူငယ်၊ ကလေးသူငယ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနရဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိပါးနှောက်ယှက်ခြင်း အမြတ်ထုတ်ခြင်းနှင့် မဖွယ်မရာပြုခြင်းဆိုင်ရာ အကာကွယ်ပေးရေးမူဝါဒအရ စွပ်စွဲခံရသူ၏ အယူခံ (right to appeal) ခံစားခွင့် မရှိသည်ကို တွေ့ရှိရတဲ့အတွက် မိမိတို့ကောင်စီအနေနဲ့ အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ ယာယီသမ္မတထံ စက်တင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့က အယူခံခွင့်ရရှိရေး တင်ပြခဲ့သော်လည်း…

စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်။ ချင်းပြည်နယ် ကန်ပက်လက်မြို့ကနေ မကွေးတိုင်း၊ ဆောမြို့ဘက်ကို စစ်ဘေးရှောင်နေကြတဲ့ ကန်ပက်လက်နယ်ကဒေသခံတွေ ဝင်ငွေမရှိလို့ ဆေးကုသဖို့အခက်အခဲဖြစ်နေကြတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ စစ်ရှောင်ကန်ပက်လက်ဒေသခံတစ်ဦးက “အိမ်ဌားခတွေ မခံနိုင်ကြတော့ဘူး အလုပ်မရှိ ဝင်ငွေမရှိတာ။ ပိုက်ဆံမရှိတော့ ဆေးဝါး၊ ကျန်းမာရေး၊ စားရေးခက်ခဲဖြစ်ကြတယ်။ သုံးနှစ်ကျော်လာတော့ ထောင့်မခံနိုင်ကြဘူး။ ပထမ တစ်နှစ် နှစ်နှစ်လောက်တော့ ရှိတာလေးထုခွဲရောင်းချပြီးနေကြတယ် အခုဆို အဲဒါတွေလည်း ကုန်ပြီလေ”လို့ Chin World Media ကိုပြောပါတယ်။ စစ်ရှောင်ကန်ပက်လက်ဒေသခံတစ်ဦးက “ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု မရကြဘူးဆိုတာဖြစ်နိုင်တယ်။ ကျန်းမာရေးဘက်က ဝင်မလာကြဘူးဆိုတော့။ ကချောင်းဘက်က ဆရာဝန်တစ်ဦးထိုင်တယ်လို့ သိရတယ် အဲဒီမှာ သွားပြကြရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အရင်က သုံး၊လေးထောင်တန် ဆေးတွေကလည်း တစ်သောင်းကျော်ကုန်ပြီလေ သာမန်ဖြစ်တာလောက်တော့ လုပ်ပေးတယ်။”လို့ ပြောပါတယ်။ ဆေးဝါးကုသမှုပိုင်းမှာလည်း…

စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်။ လာမဲ့အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့မှာ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်တော့မှာဖြစ်လို့ ကယ်ဆယ်ရေးစခန်းတွေမှာ ရောက်နေတဲ့ ရေဘေးသင့်ပြည်သူတွေကို နေရပ်အမြန်ဆုံး ပြန်လည်နေထိုင်နိုင်ရေး လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်က နေပြည်တော်မှာပြုလုပ်တဲ့ သဘာဝ ဘေးအန္တရယ် စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ အစည်းအဝေးမှာ စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်ပြီး ေအာက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့ အထိ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက နိုင်ငံတ၀န်း ကောက်ခံ သွားမည့်သန်းခေါင်စာရင်း အစီအစဉ်မှာ ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်စဉ်က မေးခဲ့တဲ့ “လူမျိုးအမည်” ဟူသော မေးခွန်း မပါရှိတော့ဘဲ “အိမ်တွင် အဓိကပြောဆိုသော ဘာသာစကား” ဟူ၍ ပြောင်းလဲ ပြင်ဆင် သုံးစွဲ…

စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်။ ညီအကို အချင်းချင်းကြားသဘောထားကွဲလွဲတာ နောက်နောင်ထပ်မဖြစ်ရန်သဘောတူတဲ့အချက်အပါဝင် အချက် ၅ ချက်ကို သဘောတူညီမှုရရှိခဲ့တယ်လို့ Zo Reunification Organization (ZORO) ဦးဆောင်မှုနဲ့ ပြုလုပ်တဲ့ ကြားကာလချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ ICNCC / ချင်းညီနောင် CB အဖွဲ့နဲ့ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး( CNF)/ Chinland Council တို့ ဒီကနေ့ စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့ တွေ့ဆုံဆွေးေနွးပွဲရလဒ်ကို (ZORO) ကထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ချင်း-ကူကီး-မီဇိုး မျိုးနွယ်စုများသည် ဆင်းသက်လာရာမျိုးနွယ်စု၊ ဘာသာစကား၊ ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ ထုံးတမ်းအစဉ်အလာတူညီသော သေအတူရှင်မကွဲနေထိုင်လာခဲ့ကြသည့် ညီရင်းအကိုများဖြစ်ကြကြောင်းလက်ခံကြပြီး၊ တိုင်းပြည်နှင့်လူမျိုးအတွက် တော်လှန်ရေးဆောင်ရွက်သည့်အချိန်တွင် ညီအကိုအချင်းချင်းကြား သဘောထားကွဲလွဲမှု ဖြစ်ပေါ်သည့်အပေါ်စိတ်မကောင်းဖြစ်ကြပြီး နောက်နောင်တွင် ဤကဲ့သို့ ထပ်မဖြစ်ရန် သဘောတူခဲ့ကြသည်ဟု ZORO က ထုတ်ပြန်သော…

စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်။ တီးတိန်မြို့မှာ ၅ လ အကြာ ထုတ်ပေးနိုင်ခြင်း မရှိတဲ့ အငြိမ်းစား ပင်စင်လစာများကို စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့ ကစပြီး ခလရ ၂၆၉ တပ်ရင်းဝန်းထဲကနေ ပြန်လည် ထုတ်ပေးတော့မည် ဖြစ်ကြောင်း တီးတိန်မြို့ဒေသခံများ ထံမှ သိရှိရပါတယ်။ “‌‌ပင်စင်လစာ နောက်ဆုံး ထုတ်ပေးတာက ဧပြီလ မှာပါ။ မေလကုန်မှာ ကျတော့ ဘဏ်မှာ ပိုက်ဆံ ပြတ် သွားတော့ ထုတ်မပေးနိုင်ဘူး။ အဲလိုနဲ့ မြို့တွင်း တိုက်ပွဲ ဖြစ်သွားတော့ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ လစာတွေပါ ထုတ်မရ တော့ဘူး၊ အကုန်လုံး နှောင့်နှေး နောက်ကျ ပြီးမှ ရကြတယ်” လို့ တီးတိန်ဒေသခံ ၁ ဦးကပြောပါတယ်။ ” အာဏာသိမ်းပြီး…