2024

နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်။ ချင်းပြည်နယ် မတူပီမြို့နယ် အောက်ချင်းတပ်ရင်းထိန်းချုပ်နယ်မြေမှာ ချင်းလဲန်းကာကွယ်ရေးတပ် – မတူပီ(CDF-Matupi) (တပ်မဟာ၁)က နယ်မြေခံတပ်ရင်းရဲ့ ခွင့်ပြုခြင်းမရှိဘဲ တပ်ချခြင်း၊ စစ်ကြောင်းထိုးခြင်းတွေ လုပ်တာ ကန့်ကွက်တယ်လို့ ချင်းလဲန်းကာကွယ်ရေးတပ်၊မတူပီ တပ်မဟာ (၂)၊ အောက်ချင်းတပ်ရင်းက အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ချင်းလဲန်းကာကွယ်ရေးတပ်၊ မတူပီ ဖွဲ့စည်းချိန်မှာ နယ်မြေခံတပ်ရင်း၏ ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ အခြားတပ်ရင်းနယ်မြေမှာ တပ်ချခြင်းနဲ့ စစ်ကြောင်းထိုးခြင်း မပြုလုပ်ဖို့ သဘောတူခဲ့ကြပြီး ဖြစ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အခုချိန်မှာ ချင်းလဲန်းကာကွယ်ရေးတပ် – မတူပီ (တပ်မဟာ၁)က ရခိုင့်တပ်တော် (AA) အင်အားကို အားကိုးပြီး အောက်ချင်းတပ်ရင်းထိန်းချုပ်နယ်မြေမှာ တပ်ချခြင်း၊ စစ်ကြောင်းထိုးခြင်း ဘာသာရေးအဆောက်အဦး၊ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ နေရာယူခြင်း ပြည်သူတွေကို အတင်းအဓမ္မစည်းရုံးရေးပြုလုပ်ခြင်းနဲ့ ပြည်သူတွေသွားလာခြင်းကို ပိတ်ပင်တားဆီးတာမျိုး…

အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်။ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေးမြို့အနောက်ဘက်က ချင်းလူမျိုးတွေ အများစုနေထိုင်တဲ့ တာဟန်း၊တောင်ဖီလာ၊တောင်ဇလပ်ရပ်ကွက်တွေဘက်ကို စစ်ကောင်စီက အင်အားအများအပြားနဲ့ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူခဲ့တဲ့ကြောင်း ကလေးမြို့ဒေသခံတွေဆီကနေ သိရပါတယ်။ ကလေးမြို့ဒေသခံတစ်ဦးက“သန်းခေါင်စာရင်းကောက်တာက မြို့ပေါ်အရှေ့ပိုင်းတွေပြီးသွားလို့ ဟိုတနေ့က တာဟန်းဘက်ကို အင်အားအများကြီးနဲ့ ရဲတွေလည်းအများကြီးနဲ့ ကောက်တာတွေ့တယ် သွားလာတာတွေ့တယ် မြို့အရှေ့ပိုင်း မင်္ဂလာဥယာဉ်တို့ ညောင်ပင်သာတို့ ပင်လုံ၊ အောင်သစ္စာတို့ အောင်ဇေယျနဲ့ မြို့သာဘက်တွေလည်း ကောာက်တယ်” လို့ပြောပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ (၁) ရက်နေ့ကစလို့ စစ်ကောင်စီက တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ သူတို့ထိန်းချုပ်ထားနိုင်တဲ့ နေရာတွေမှာ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူတာတွေကို အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့အထိကောက်ယူခဲ့ပေမယ့် အချိန်မှီမကောက်ယူနိုင်တာတွေ ရှိတာကြောင့် အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ထပ်တိုးကောက်နေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကလေးမြို့ပေါ် အရှေ့ဘက်ရပ်ကွက်တွေဖြစ်တဲ့ မင်္ဂလာဥယျာဉ်ရပ်ကွက်၊ ညောင်ပင်သာရပ်ကွက်၊ အောင်သစ္စာ၊ အောင်ဇေယျ၊…

အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်။ ကလေးမြို့နယ် အနောက်မြောက်ဘက် လမ်းမကြီးပေါ်ရှိ ဆည်ကြီး ချောင်းကူးတံတားထိပ်တွင် စစ်ကောင်စီ စစ်တပ်မှ တပ်ချ ပိတ်ဆို့ထားခြင်းကြောင့် ရက်ကြာလာတာနဲ့ အမျှ ဒေသခံ ပြည်သူများ အနေဖြင့် ကလေးမြို့နှင့် ဆက်သွယ်ရန် အခက်အခဲများစွာ ကြုံတွေ့ရပြီး ချင်းတောင်ခြေရှိ ကွင်းလမ်း အတိုင်း သွားပါက ရေစီးသန်သည့် ဆည်ကြီးချောင်းခေါ် ကွီးလွီးချောင်း ကို ဖြတ်ကူးနိုင်ရန် အတွက် ဆိုင်ကယ် တစ်စီးလျှင် ကျပ် တစ်သောင်းခွဲ ပေးခဲ့ရကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရှိခဲ့ရ ပါတယ်။ “ဆည်ကြီးတံတားကိုတော့ မနက်ပိုင်း တစ်ကြိမ် ညနေပိုင်း တစ်ကြိမ် လောက် ဖွင့်ပေးတတ်တယ်။ တံတားဖွင့်ပေးမယ့် အချိန်ကို စောင့်တဲ့ လူတန်းကြီးက အမြဲတမ်း နီးပါး ရှည်တယ်။ လူတွေ ထောင်နဲ့ချီပြီး…

အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်ကောင်စီအာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ချင်းပြည်နယ်အတွင်း စစ်ကောင်စီလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကလေးငယ်အပါအဝင် အရပ်သားဒေသခံပြည်သူ ၁၀၈ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး ၂၃၁ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (CHRO )ရဲ့ အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ချင်းပြည်နယ်အတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်က လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ၅၁၅ ကြိမ်အထိ လုပ်ခဲ့ပြီး ဗုံးအလုံးရေ အနည်းဆုံး ၁၂၃၉ လုံးကြဲချတိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် ချင်းပြည်နယ်အတွင်းက ကလေးငယ် ၂၉ ဦးသေဆုံးပြီး ၂၁ ဦးထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့ကာ စုစုပေါင်းအရပ်သားသေဆုံးမှုက ကလေးငယ်အပါအဝင် ၁၀၈ ဦး နဲ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရ ၂၃၁ ဦးရှိခဲ့တယ်လို့ CHRO ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် အရပ်သားနေအိမ်…

အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ ချင်းကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (Chin Health Organization) အနေနဲ့ ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်တဲ့ ၃ နှစ်အတွင်းချင်းပြည်နယ်အတွင်းက လူဦးရေ ၃၄၆,၉၃၇ နဲ့ ကျေးရွာပေါင်း ၇၉၈ ရွာကိုကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအတွက် လွှမ်းခြုံနိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်လို့ အဖွဲ့အစည်း ၃ နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ်အနေနဲ့ ချင်းကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (CHO) ရဲ့ အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်နေ့ ဖော်ပြချက်အရ သိရပါတယ်။ ချင်းကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (CHO) အနေနဲ့ လက်ရှိ ချင်းပြည်နယ်အတွင်း ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအတွက် ဆေးရုံ ၁၃ ရုံ၊ ဆေးခန်း ၁၀ ခုနှင့် ရွှေ့လျားဆေးခန်း ၁၄ ခုပေါ်အခြေခံပြီး ကျန်းမာရေးအင်အားစု ၅၀၀ ခန့်နဲ့ ဆောင်ရွက်နေကြတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ မိခင်၊ကလေး၊ ပျိုရွယ်သူနှင့်…

အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်။ မင်းဘူးခရိုင်၊ ငဖဲမြို့နယ်၊ အမ်း – ပဒါန်း လမ်းပိုင်းမှာ အမ်းမြို့နယ်ဘက်ကနေ ရိက္ခာပို့ပြီးပြန်လာတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်ယာဉ်တန်းကို မဟာမိတ်မင်းဘူးခရိုင်တပ်ရင်း (၂) နဲ့ အရှိုချင်းကာကွယ်ရေးတပ် (ACDF) တို့က စောင့်ကြိုတိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၀ ဦးခန့်သေဆုံးပြီး အမြောက်အများ ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ အရှိုချင်းကာကွယ်ရေးတပ် (ACDF) က ဒီကနေ့ အောက်တိုဘာလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အမ်း – ပဒါန်း လမ်းပိုင်းမှာ အမ်းမြို့နယ်ဘက်ကနေ ရိက္ခာပို့ပြီးပြန်လာတဲ့ စစ်ကောင်စီစစ်ကား (၂) စီး၊ ဆိုင်ကယ် (၂) စီးပါယာဉ်တန်း ဆင်းလာတာကို သတင်းအတိကျရရှိတဲ့အတွက် အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက်နေ့ နေ့လည်လောက်မှာ အမ်း – ပဒါန်းကားလမ်းမဘေး စပ်စီရွာနီး ဝက်စာကျင်းလမ်းဆုံကနေ…

ချင်းအမျိုးသား တပ်ဦး (CNF) မှ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ခြင်းကိုအကြောင်းပြပြီး ညီနောင်များကို လာရောက် တိုက်ခိုက်ခြင်း အပေါ် အလွန်ပင် ရင်နာမိပြီး ကိုယ့် ညီနောင်များကို သတ်ဖြတ်မှု အပေါ် ဇိုမီး တော်လှန်ရေး တပ်မတော်မှ အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်ရှုံ့ချ ကြောင်းများ ပါဝင်တဲ့  ထုတ်ပြန်ကြေငြာချက် တစ်စောင်ကို ZRA-EC မှအောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့မှာထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။  ယင်း ကြေငြာချက်ဟာ ZRA-EC မှ အမှန်တကယ် ထုတ်ပြန်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟုလည်း ZRA-EC နဲ့ နီးစပ်ခဲ့သူတစ်ဦးထံမှ တဆင့် Chin World Media အနေဖြင့် အတည်ပြုချက် ရရှိခဲ့ပါတယ်။  ယင်း ZRA-EC ရဲ့ ကြေငြာချက်မှာ ၂၀၂၄ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၂၇)ရက်နေ့တွင် ဇိုရို(ZORO)ဦးဆောင်မှုဖြင့် Chin National…

အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်။ လာမယ့် နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်ကနေ ၁၇ ရက်အထိ ရန်ကုန်မြို့လယ်၊ကျောက်တံတားမြို့နယ်က KaLaSa Art Spaceမှာဂျာမန်ဓာတ်ပုံဆရာ ယန့်ဇ် နှင့် ချင်းလူငယ် ပန်းချီဆရာ ဆလိုင်းနံရံတို့ပူးတွဲပြီးဓာတ်ပုံနှင့်ပန်းချီ အတွဲအဆက်ပြပွဲ”The Soul of Southern Chin” ပြပွဲကိုပြုလုပ်မှာဖြစ်ကြောင်းသိရပါတယ်။ ပြပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး ချင်းလူငယ်ပန်းချီဆရာဆလိုင်းနံရံက”ဂျာမန်သံရုံးကဦးစီးကျင်းပပေးတဲ့ ဂျာမန်ဓါတ်ပုံဆရာနဲ့ကျွန်တော်နဲ့ နှစ်ယောက်ပေါင်းပြမယ့် ဓါတ်ပုံ~ပန်းချီ ပြပွဲဖြစ်ပါတယ် မိတ်ဆွေများကြွရောက်ခံစားပေးကြဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်ဗျ “ လို့သူ့ရဲ့ဖေ့ဘုတ်စာမျက်နှာမှာရေးသားထားပါတယ်။ The Soul Of Southern Chin : Vanishing Expression of Identity အမည်ရ အနုပညာပြပွဲဟာ ဂျာမန်ဓာတ်ပုံဆရာ ယန့်ဇ် နှင့် ချင်းအမျိုးသားပန်းချီဆရာ ဆလိုင်းနံရံတို့မှ ပူးတွဲတင်ဆက်ပြသတဲ့ ဓာတ်ပုံနှင့်ပန်းချီ အတွဲအဆက်ပြပွဲတစ်ပွဲဖြစ်ကာ၊ပြပွဲမှာ ပြသမယ့်ပန်းချီကားများနှင့်…

အောက်တိုဘာလ ၂၉ ရက်။ ချင်းပြည်နယ် ဟားခါးမြို့အနီးက Kiamtlang ဒေသမှာ တပ်စွဲထားတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ရဲ့ တပ်စခန်းတစ်ခုကို ယမန်နေ့အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက်နေ့မှာ CNF/A ဦးဆောင်တဲ့ Chinland Council ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့တွေက တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့စဉ် စစ်ကောင်စီဘက်က ၄ ဦးအရှင်ဖမ်းမိပြီး လက်နက် ၁၅ လက်သိမ်းဆီးရရှိခဲ့တယ်လို့ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF/A)က ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆလိုင်းထက်နီက Chin World Media ကိုပြောပါတယ်။ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး (CNF/A)က ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆလိုင်းထက်နီက “ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က ၁၅ ယောက်ထဲကနေ ၄ ဦးကို အရှင်ဖမ်းမိတယ်။ ၁၀ ယောက်လောက်ကျတယ်။ လက်နက် ၁၅ လက် ရရှိတယ်။ လက်ရှိဟားခါး အ.ထ.က (၂) မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်နေတယ်…